Blauwtong
Van Wikipedia
| Blauwtong | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | |||||||
|
|||||||
| Soort | |||||||
| Blauwtongvirus |
Blauwtong (Engels: Bluetongue disease) is een virusziekte die voornamelijk voorkomt bij schapen. De ziekte is vernoemd naar een van de symptomen die als gevolg van deze ziekte kan optreden, namelijk de blauwe tong die dieren kunnen krijgen, wat veroorzaakt wordt door cyanose. Naast schapen kunnen ook rundvee, geiten, dromedarissen, buffels en wilde herkauwers besmet worden met het blauwtongvirus. Blauwtong is niet overdraagbaar op mensen en vormt dus geen bedreiging voor de mens. De verspreiding van blauwtong vindt plaats via een vector; blauwtong is dus een zogenaamde vectorziekte. Vanwege de economische schade die de ziekte kan veroorzaken staat blauwtong op de A-lijst van de OIE (wereldorganisatie voor diergezondheid).
Inhoud |
[bewerk] Ziekteverwekker
Het blauwtongvirus is een dsRNA-virus uit de familie van de Reoviridae, en net als het afrikaanse paardenpestvirus onderdeel van het geslacht Orbivirus. Er zijn van het blauwtongvirus 24 verschillende serotypen bekend.[1]
Eigenschappen:[2]
- uitgeschakeld bij 180 minuten op 50°C of 15 minuten op 60°C
- uitgeschakeld door ß-propiolacton en carbolzuur
- gevoelig voor een pH lager dan 6.0 en hoger dan 8.0
- kan lang overleven bij de aanwezigheid van proteïne
[bewerk] Besmetting
Blauwtong is een vectorziekte. Als biologische vectoren voor de verspreiding van blauwtong kunnen vijf verschillende muggensoorten van het geslacht Culicoides dienen waaronder in Europa de C. imicola, in Amerika de C. variipennis en in Australië de C. brevitarsis.[3] Wanneer dieren besmet zijn met blauwtong en een mug van het geslacht Culicoides steekt het dier, dan wordt de mug drager van het blauwtongvirus. Als deze mug vervolgens een vatbaar dier steekt kan dit dier besmet worden met blauwtong, mits de mug een voldoende hoge dosis virus bij zich draagt. Een met virus besmette mug, bevat namelijk in eerste instantie te weinig virus om een dier te kunnen infecteren. Het virus heeft ongveer twee weken de tijd nodig om zich te repliceren/vermenigvuldigen in de mug zelf, totdat de mug een voldoende hoge dosis virus bevat. Het virus in een mug repliceert zich alleen bij een omgevingstemperatuur hoger dan 15-20 graden Celsius. Als de besmette muggen eieren leggen kunnen deze eieren besmet zijn met het blauwtongvirus. Het overdragen van het virus door een besmette mug op de volgende generatie muggen maakt het uitroeien van de ziekte zeer moeilijk. Omdat het blauwtongvirus afhankelijk is van vectoren van de verspreiding zijn de uitbraken sterk seizoensgebonden. De meeste uitbraken vinden plaats tijdens warm weer en na regen omdat de muggen dan het actiefst zijn.
[bewerk] Ziekteverschijnselen
De incubatietijd van blauwtong varieert van 5 tot 20 dagen. Er zijn twee soorten van blauwtong: de acute vorm en de subklinische vorm. Als dieren met de subklinische vorm besmet zijn vertonen ze geen ziekteverschijnselen.
De mortaliteit van dieren besmet met de acute variant kan bij schapen die gevoelig zijn voor de ziekte oplopen tot 10%.
Symptomen:
- verhoogde temperatuur voor 6 tot 8 dagen;
- ontstoken en verzweerde slijmvlies in de bek;
- afbraak van het slijmvlies in de bek;
- opgezwollen en blauwgekleurde tong;
- kreupelheid;
- drachtige dieren kunnen aborteren;
- problemen met de luchtwegen;
- vermagerde dieren;
- binnen 8 tot 10 dagen overlijden de dieren of herstellen ze volledig;
- bij herstel hebben dieren een duidelijke groei-achterstand en zijn regelmatig niet vruchtbaar meer.
[bewerk] Verspreiding
De verspreiding van blauwtong is afhankelijk van de verspreiding van de vector. De vector komt voornamelijk voor rond de evenaar tussen 40°N en 35°Z. Die ziekte is waargenomen in Australië, Afrika, Azië, Amerika en Europa. Met het opwarmen van de aarde neemt het verspreidingsgebeid van de vector toe en daarmee ook het verspreidingsgebied van de ziekte. Binnen Europa komt de ziekte voor in Spanje, Griekenland en Italië. In augustus 2006 is er ook een uitbraak in Nederland, België en Duitsland. De uitbraak van blauwtong in noordwest Europa is veroorzaakt door het zogenaamde type 8 blauwtongvirus. Dit type kwam tot nu toe niet voor in Europa, maar beperkte zich tot het gebied in Afrika onder de Sahara. Zeer recent is echter dit virus ook in Bulgarije opgedoken. Men is er nog niet helemaal zeker van dat dit hetzelfde virus is, maar zeer waarschijnlijk wel.
[bewerk] Blauwtong in Noordwest-Europa
Op 17 augustus 2006 heeft het Nederlandse ministerie van LNV bekend gemaakt dat er definitief is vastgesteld dat een bedrijf met schapen in het Limburgse Kerkrade is besmet. Op 19 augustus heeft het Belgische Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen een persbericht uitgeven. In de provincie Luik en in de Voerstreek is bij schapen en runderen blauwtong vastgesteld. Op 21 augustus heeft een Duits onderzoeksinstituut vastgesteld dat op drie boerderijen in de buurt van Aken schapen en runderen besmet zijn met blauwtong. Deze bedrijven liggen dicht bij de Nederlands-Limburgse grens. Op donderdag 31 augustus heeft een woordvoerder van de Europese Unie bekend gemaakt dat er ook in Frankrijk blauwtong is uitgebroken. Het gaat de Ardennenregio, vlak bij de grens met België. Volgens een bericht van het Nederlandse ministerie van LNV op 8 september, zijn er ook in de omgeving van Leeuwarden bij twee runderen blauwtong vastgesteld. De runderen waren afkomstig uit Noord-Brabant. In laatstgenoemde provincie is op 12 september een besmetting van rundvee in de gemeente Best waargenomen.
Het blauwtongvirus dat deze uitbraak heeft veroorzaakt, is een zogenaamd serotype 8. Deze variant van het blauwtongvirus komt voornamelijk voor in het gebied ten zuiden van de Sahara en in het Caribisch gebied en is tot op heden niet eerder aangetroffen in Europa. In Zuid-Europa komt wel blauwtong voor maar het gaat dan veelal om de serotype 1, 2, 4, 9 en 16. Het blauwtongvirus serotype 8 is een zogenaamde mild pathogene variant, wat inhoud dat er relatief weinig dieren doodgaan als gevolg van een besmetting met deze variant van het blauwtongvirus. Het vermoeden bestaat dat het virus is meegekomen met de import van dieren of via de vliegvelden van Beek of Aken.
In Noordwest-Europa was op 28 oktober sprake van 1262 besmettingen, waarvan 476 in België en 317 in Nederland. Ook in Duitsland zijn enkele honderden besmettingen geconstateerd. In Frankrijk is melding gemaakt van enkele besmettingshaarden. Nieuw zijn uitbraken in Bulgarije, meldt de Europese Commissie.
[bewerk] Bestrijding
In landen waar blauwtong voor komt worden de dieren tegen de ziekte gevaccineerd. Het voorkomen van verdere verspreiding van de vector is de meest efficiënte manier zijn om het verder verspreiden van deze ziekte tegen te gaan, maar met het aantal reisbewegingen van de hedendaagse maatschappij is dat een vrijwel onmogelijke taak.
[bewerk] Bestrijding van de uitbraak in Noordwest-Europa
Het vermoeden is dat de ziekte zich hier niet permanent zal vestigen omdat de vector C. Imicola de winters in Nederland België en Duitsland niet kan overleven. Daarom wordt de ziekte niet actief bestreden, maar probeert men de uitbraak binnen de perken te houden. Daarom zijn de volgende maatregelen genomen:
- Heel Nederland is tot "beperkingsgebied" verklaard. Levende herkauwers en levende producten mogen deze gebieden niet verlaten, zonder eerst getest te worden en met speciale toestemming van het land van bestemming. Slachtdieren uit Noord Nederland mogen alleen naar beperkingsgebieden van andere lidstaten.
- 20 kilometer rond het besmette bedrijf is aan- en afvoer van levende herkauwers (runderen, geiten) verboden.
- 20 kilometer rond het besmette bedrijf moeten herkauwers worden opgestald en is het gebruik van insecticiden verplicht.
- In het beschermingsgebied wordt geadviseerd om herkauwers, varkens en paarden op te stallen, en insecticiden te gebruiken.
[bewerk] Bronnen
- ^ (en) National centre for biontechnology information :: Index of viruses
- ^ (en) Wereldorganisatie voor diergezondheid :: Bluetongue
- ^ (en) Food and agriculture organization of the United Nations :: Disease cards: Bluetongue
- ^ Ministerie landbouw, natuur en visserij :: Persbericht Bluetongue bij schapen in Limburg
- ^ NOS :: LTO onder indruk van blauwtong-maatregelen
- ^ FAVV :: Persbericht Blue tongue
- ^ CIDC
- ^ Blauwtong.info
- ^ Ziekte blauwtong ook in Duitsland
 |
Voor woordenboekinformatie, zie de pagina blauwtong op WikiWoordenboek |
