Blue Velvet

Van Wikipedia

Blue Velvet is een speelfilm van regisseur David Lynch die bij zijn release in 1986 veel stof deed opwaaien in de Verenigde Staten. De film kan worden gezien als een cultfilm en verdeelt de kijkers vaak in twee kampen: voor velen was deze film een meesterwerk en een ultieme bevestiging van Lynch zijn buitengewoon talent, voor anderen was het een schandalig vertoon van masochisme en verkrachting. De film ontleent zijn naam aan een nummer van Bobby Vinton, dat in de film ook gezongen wordt.

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst kan bepaalde details van de plot en/of de afloop van het verhaal bevatten.

De film begint met beelden die insinueren dat we ons in een idyllisch, rustig Amerikaans dorpje begeven, maar al heel gauw krijgt de toeschouwer het verontrustende gevoel dat ditzelfde dorpje het decor vormt voor een duister tafereel. Jeffrey Beaumont (gespeeld door Kyle Maclachlan) treft een menselijk oor aan midden in een grasveld kort bij zijn thuis. Onmiddellijk voelt Jeffrey de drang om te achterhalen waar dit oor precies vandaan komt en hij trekt op onderzoek uit. Zijn buurmeisje Sally (Laura Dern) brengt hem op het spoor van nachtclubzangeres Dorothy Valens (Isabella Rossellini). Met dezelfde vastberadenheid als James Stewart in Rear Window ontpopt Jeffrey zich voor het oog van de kijker tot een voyeur door zich te verstoppen in een kast op Dorothy's appartement. Het duurt echter niet lang voordat de zangeres de indringer ontdekt en plots worden de rollen omgekeerd. Dorothy neemt de rol van voyeur over en vraagt Jeffrey om zich uit te kleden. Een wederzijdse drang naar lichamelijk contact lijkt zich te ontplooien maar op dat moment volgt er een scène die voor de kijker even onaangenaam is als voor Jeffrey. Dorothy krijgt onverwacht bezoek van Frank Booth (Dennis Hopper), een sadistische en vuilbekkende psychopaat die haar vernedert en verkracht. Jeffrey, die zich opnieuw verscholen heeft in de kast, kijkt hulpeloos toe en ontdekt stilaan dat Frank een ziekelijke obsessie heeft voor Dorothy en bovendien haar man en kind heeft gekidnapt. Deze verkrachtingsscène was voor het publiek in 1986 even aanstootgevend als de beruchte douchescène uit Alfred Hitchcocks Psycho (1960), en in dat opzicht is Lynch net zo visionair op het gebied van moderne cinema als The Master of Suspense. Zowel de kijker als Jeffrey worden meegesleurd in een nachtmerrie die de vraag doet stellen hoe het mogelijk is dat wrede figuren zoals Frank een plaats hebben op deze planeet. De nachtmerrie daalt nog dieper af in de duisternis als Jeffrey gedwongen wordt om een autoritje te maken met Frank. We bevinden ons nu temidden van Lynch-land en er is geen weg terug. Blue Velvet zet de kijker aan tot introspectie en bewandeld heel subtiel de dunne lijn tussen goed en kwaad. Lynch speelt met deze contrasten en gebruikt ze ook als rode draad in zijn film.

David Lynch levert niet alleen een adembenemende film af, maar tegelijkertijd ook een waar kunstwerk. De camerahoeken, belichting en decors hebben allemaal hun specifieke rol, net als de gebruikte kleurschakeringen en atmosferische muziek van Angelo Badalamenti. Meer dan ooit heeft Lynch een film afgeleverd waarin elk aspect een symboliek aangeeft die bijdraagt tot de betekenis van de film. Bovendien bespeelt Lynch de kijker met zo veel verfijning dat deze het gevoel krijgt deel uit te maken van de nachtmerrie en de waanzin die zich op het scherm afspelen. De opbouwende spanning, het voyeurisme, het masochisme en de steeds aanwezige duisternis maken van Blue Velvet een beklemmende ervaring en een mijlpaal in de geschiedenis van de moderne film.