Computertomografie
Van Wikipedia
We zien op de doorsneden vooral het schedelbot goed.
Rechtsonder staat een overzichtsplaatje met lijnen die de afgebeelde niveaus aangeven, van het kruinkapje tot de schedelbasis. De hersenen en de ventrikels daarin zijn op de grote versie (klik op de foto) net zichtbaar
Computertomografie - in het medisch jargon meestal afgekort tot CT - is een methode van onderzoek van het menselijk lichaam met gebruik van röntgenstraling. De doorlaatbaarheid van het lichaam voor röntgenstraling wordt vanuit zeer veel hoeken rondom gemeten in een aantal plakjes, waarna een computer uit de resultaten een driedimensionale weergave van het onderzochte lichaamsdeel opbouwt. De resultaten kunnen op het beeldscherm worden bekeken of op film worden afgedrukt.
Inhoud |
[bewerk] Voor- en nadelen
Het grote voordeel is de uitstekende visualisering van allerlei afwijkingen, niet alleen van bot maar ook in allerlei weefsels, met een oplossend vermogen van 1 of enkele millimeters. Nadelen zijn vooral de sterkere stralingsbelasting ten opzichte van conventionele röntgenfoto's (1 CT-scan is ruwweg het equivalent van 200 röntgenfoto's), en de kostbare apparatuur die de prijs van het onderzoek ook hoog maakt.
[bewerk] Geschiedenis
De grondslagen van de computertomografie werden gelegd door de Amerikaan Allan Cormack. Hij combineerde op papier de beeldvormende mogelijkheden van de in 1895 door Röntgen ontdekte straling met bepaalde wiskundige technieken. Het resultaat publiceerde hij in 1963. Omdat de computers nog niet voldoende rekencapaciteit hadden, duurde het tot 1969 voordat de Engelsman Godfrey Hounsfield een eerste scanner kon ontwikkelen. De resultaten waren veelbelovend en leidden tot de bouw van een hersenscanner voor klinische toepassingen. Deze eerste CT-scanner werd in het Atkinson Morley Hospital in het Engelse Wimbledon geïnstalleerd, en op 4 oktober 1971 werden daar de eerste klinische CT-beelden gemaakt. Het duurde ongeveer 9 uur voor het nog vrij grove beeld van de hersenen van een vrouwelijke patiënt beschikbaar was, maar de doorbraak had plaatsgevonden en het zoeken naar verbeteringen in de CT-techniek werd met kracht voortgezet. In 1979 kregen Hounsfield en Cormack de Nobelprijs voor Geneeskunde.
Omstreeks 1976 verschenen de eerste hersenscanners in Nederlandse ziekenhuizen. De eerste lichaamscanners die zich ook in Nederland al snel daarna aandienden, werden in eerste instantie vanwege de lange scantijden en het feit dat er voor dit soort onderzoeken ook andere beeldvormende technieken aanwezig waren, wat sceptisch ontvangen. Dit veranderde met de introductie van de volgende generatie scanners die in enkele seconden voor beeld konden zorgen.
Vanaf het begin heeft Philips Medical Systems een belangrijke rol weten te spelen. Met de modellen Tomoscan 300 (1977) en Tomoscan TX (1987), en later met de Tomoscan AVEP (1996), die reconstructietijden van minder dan een seconde binnen bereik bracht, heeft Philips steeds vooraan gelopen in de computertomografie. Voor de toekomst wordt gedacht aan nieuwe vormen van beeldverwerking en combinaties van CT-technieken met andere vormen van diagnostisch onderzoek. Doch is Siemens AG Medical Systems nog altijd de grootste speler op de CT-scan-markt.
[bewerk] Techniek
Het principe is tamelijk eenvoudig. Aan de ene kant van de patiënt bevindt zich een röntgenbron, aan de andere kant een röntgendetector. De bron geeft een smalle bundel straling af die in een rechte lijn door de patiënt heen gaat en door alle weefsels waardoorheen hij passeert wordt verzwakt. De sterkte van de resterende straling wordt gemeten door de detector. Dan worden de bundel en de detector iets verschoven en wordt een nieuwe meting gedaan. Uiteindelijkheid krijgt men een groot aantal metingen waarbij van iedere meting precies bekend is waar de detector en de bron zich bevonden. Nu maakt de computer een 2-dimensionaal array aan, een denkbeeldig raster van eenheidscellen, b.v. een vierkant van 100 x 100 cellen die allemaal overeenkomen met een stukje weefsel van 2x2 mm in het vlak waarin gemeten is. Een manier om hieruit de oorspronkelijke röntgendichtheden van de weefsels terug te berekenen is het terugprojectie-algoritme: van een meting wordt de dichtheid genomen, en gekeken door hoeveel en welke cellen deze straal gepasseerd is. In eerste instantie wordt nu aan ieder van de bij deze meting gepasseerde N cellen 1/N van de gemeten dichtheid opgeteld. Dit wordt voor alle metingen herhaald. Om het contrast te verhogen kan eventueel van alle cellen een gelijke waarde worden afgetrokken. In de praktijk wordt tegenwoordig van andere, efficiëntere methoden gebruikgemaakt.
[bewerk] Externe links
- terugprojectie aanschouwelijk gemaakt.
