Overleg:Cuijk

Van Wikipedia

[bewerk] Plagiaat

Ik trof vandaag op deze pagina een lap tekst aan die volgens mij letterlijk van een andere site is gehaald en hier neergeplakt. Vooral de slotzin "Wilt u meer weten over de geschiedenis van Cuijk, klik dan hier." deed me ertoe besluiten om de tekst in zijn geheel weg te halen. De tekst plak ik hieronder: wellicht kan iemand nog iets met DELEN VAN de informatie. Sietske | _Reageren? 21 apr 2005 23:46 (CEST)

[bewerk] De tekst

Heer Jan I van Cuijk (1230 - 1308) was een bijzondere ridder en regeerder uit een beroemd geslacht. Het geslacht van Cuijk is afkomstig uit de gouw Teisterbant. Vooral rondom Geldermalsen en Meteren had de familie veel goederen. De gouw Teisterbant is nog niet precies aan te wijzen. Ze wordt al in 850 genoemd met als graaf Balderik.

Vanaf circa 1050 geven de schriftelijke bronnen meer duidelijkheid over de plaats Cuijk en de heersende familie. Vanaf die tijd wordt de naam Cuijk toegevoegd aan de persoonsnamen, genoemd naar het stamgoed. Eerder noemde men zich Van Kuyc en ook Van Malsen.

De oudste bekende oorkonde met de naam Henricus de Kuc is gedateerd in 1096.

In de 13e eeuw werd de gouw Teisterbant verdeeld tussen Cuijk, Gelder en het Stichtse bisdom.

De positie van Cuijk

De graafschap Cuijk, later heerlijkheid, heeft gedurende een lange tijd een belangrijke positie ingenomen, zowel regionaal als internationaal. In diplomatieke kringen speelden de heren van Cuijk (en indirect ook de dames waarschijnlijk) een belangrijke rol in de 12e tot en met de 14e eeuw. Het zeer gedetailleerde proefschrift van dr. J.A. Coldewey heet dan ook 'Over de invloed van de Heren van Cuijk (1096-1400)'.

Een paar voorbeelden ter illustratie:

Het Land van Cuijk was bufferstaat tussen Brabant en Gelre; In de 12e eeuw waren er onder meer twee bisschoppen uit de familie Van Cuijk aan de macht in Utrecht en Luik; Jan I was onder meer diplomaat in dienst van de koning van Engeland en vertrouweling van Hertog Jan van Brabant. Waar woonden de van Cuijk's?

Het oudste kasteel van de familie in dit gebied heeft waarschijnlijk in Cuijk ongeveer op dezelfde plaats gestaan als de tegenwoordige St. Martinuskerk. Bij opgravingen in 1964-1966 onder leiding van professor dr. J.E. Bogaers is een rondlopende gracht teruggevonden. De jongste aardewerkfragmenten daaruit zijn te dateren in de 12e eeuw. Dit gegeven sluit aan bij berichten over de verwoesting van heel Cuijk in 1133 door de Graaf Dirk VI van Holland als wraak op de moord(?) op zijn broer Floris de Zwarte.

Godfried van Cuijk kreeg daarna van keizer Lotharius toestemming om een nieuw kasteel te bouwen. Hiervoor werd een plaats uitgekozen op een strategische positie bij de Maas en aan de grote weg van Nijmegen naar Brabant, het tegenwoordige Grave. Dit kasteel is blijven bestaan tot 1674. Van de beschikbare gegevens is in 1980 een maquette samengesteld door leden van de Graafse Stichting Graeft Voort.

Het wapenschild

Het familiewapen is bekend van zegels aan oorkonden en akten en uit beschrijvingen van de wapenschilden. Het oudste zegel is van omstreeks 1200 van Hendrik van Cuijk en bevat alleen de twee horizontale balken. Het wapenschild dat ook nu nog het Cuijkse gemeentewapen is, wordt als volgt omschreven: het schild is van goud met twee balken en acht merletten alle in rood. Het zegel met de acht merletten werd voor het eerst toegepast door Albert van Cuijk, die leefde tot 1233.

Het leven van Jan I van Cuijk

Jan werd geboren omstreeks 1230 en volgde in 1254 zijn vader Hendrik III op als Heer van Cuijk. Omstreeks 1260 trouwde hij met Jutta van Nassau. Zij was een dochter van Hendrik van Nassau, een rechtstreekse voorvader van Prins Willem van Oranje. Er zijn negen kinderen uit dit huwelijk bekend.

Jan heeft een belangrijke rol gespeeld in zijn tijd. Van zijn militaire carrière kan vermeld worden dat hij in 1288 deelnam aan de Slag bij Woeringen nabij Keulen. Deze slag bracht een historisch keerpunt in de geschiedenis van de Nederlanden en het Nederrijn-gebied.

Jan streed aan de zijde van de hertog Jan van Brabant.

Hij wordt uitvoerig vermeld in de 'Yeeste van den slag bij Woeronc' van Jan van Heelu, een enorm heldendicht op hertog Jan I van Brabant, de grote overwinnaar in de slag tegen onder anderen de aartsbisschop Siegfried van Keulen, Graaf Reinoud van Gelre en Graf Hendrik van Luxemburg. De inzet was de erfelijke rechten op Limburg en de uitslag: Jan van Brabant met aanhang won. Ook bij de Guldensporenslag in 1302 hoorde Jan bij de winnaars, deze keer aan de kant van Reinoud van Gelre en de Vlamingen tegen de Fransen.

Een minder fraaie rol speelde Jan in 1296 echter in de samenzwering van de edelen tegen graaf Floris V van Holland. Deze zou op verzoek van de Engelse koning gevangen genomen worden tijdens een jachtfeest en daarna naar Engeland gebracht. Het liep echter uit op de (welbekende) moord.

In 1308, kort voor zijn dood heeft hij echter een daad gesteld die van groot belang is geweest voor de bevolking. Hij besloot om de zogenaamde 'gemeynten', de gemeentegronden in het Nederampt, aan de parochiedorpen en onderhorigen daaraan, over te dragen.

Deze gronden, die over het geheel nog woest waren (totaal ca. 7.000 hectare), stelde hij daardoor gratis ter beschikking van de inwoners van de dorpen om er de paarden, vee en schapen op te weiden en er heideplaggen van te halen voor de potstallen. De kleine boeren vooral waren daar erg mee gebaat.

Heer Jan I stierf op 13 juli 1308 en werd met de grootste eer, 'met voordragen van wapen en schild' begraven in de St. Elisabethkerk te Grave.

Wilt u meer weten over de geschiedenis van Cuijk, klik dan hier.

Bronnen

   * Dr. J.A. Coldeweij, proefschrift over de Heren van Cuijk in de periode 1096 - 1400. Leiden 1982.

   * H.J. van Hulten, Brokstukken uit de geschiedenis van het Land van Cuijk, deel II. Haps 1961.

   * Diverse publicaties door de Streekarchiefdienst van het Land van Cuijk te Grave.