Editor
Van Wikipedia
Editor is de functie van iemand die verantwoordelijk is voor de verwerking, bewerking en samenstelling (de montage) van geluids- en/of beeldmateriaal tot een product dat geschikt is voor publicatie. Een editor kan werkzaam zijn bij de radio, de televisie, in de filmbranche of bij commerciële audio/videobedrijven. Er is geen goede vertaling van het woord 'editor' in het Nederlands. 'Montagespecialist' komt dichtbij, maar is geen gangbare term.
Verslaggevers die werken bij de snelle nieuwsvoorziening zijn meestal zelf ook editors en regisseurs van hun eigen opnamen. Ook andere eenvoudiger samengestelde programma's kunnen gemakkelijk door de maker(s) zelf worden gemonteerd. Bij grotere en ingewikkelder programma's, zoals sommige televisiereportages, grote documentaires en zeker bij film zijn de taken meestal verdeeld en wordt het 'editen' in dat geval aan specialisten overgelaten.
Toen bij de televisie het klassieke handwerk, snijden en plakken van filmstroken, overbodig werd door de komst van analoge videobanden met tijdcodering kon de 'schaar' in de la. De televisieeditor deed intensief voorwerk: inventarisatie, tijdcodenotatie en de zogenaamde voormontage, een grotendeels op papier voorbereide montage aan de hand van het ruwe materiaal, gewoonlijk in overleg met de regisseur. In de studio werd de lineaire eindmontage, inclusief geluid en effecten, muziek, ingesproken teksten en titelbewerking gedaan met behulp van een televisietechnicus.
Rond de eeuwwisseling ontstond door de toenemende digitalisering en de ontwikkeling van professionele, maar betrekkelijk eenvoudig hanteerbare non-lineaire montagesystemen de mogelijkheid voor een editor om steeds meer van het montagetracée zelf te doen. Dat betekende een flinke kostenbesparing op de lange duur, want studio en technicus hoefden nauwelijks meer ingehuurd te worden. Een tussenstap is de offline videomontage: beeld- en geluidvoormontage of -montage, waarna het item of programma op een online systeem eventueel nog wordt afgemonteerd en in elk geval op een hogere resolutie moet worden overgeschreven. Deze manier van werken wordt geleidelijk aan verdrongen door online montagesystemen met ongelimiteerd uitbreidbare opslagcapaciteit, waarmee een editor op de computer real-time direct een kant- en klaar professioneel en uitzendklaar product kan maken. Dat is inclusief effecten, ingesproken teksten, muziek, titelbewerking en geluidsbewerking. Overigens wordt voor de geluidsbewerking of geluidsnabewerking ook wel een professioneel audiomontagesysteem gebruikt. Ook dat kan de editor zelf doen.
Bij de radio ontstond een eender proces. De papieren voormontage vanaf geluidsbanden en de mechanische eindmontage in de studio met behulp van een radiotechnicus veranderde vanaf ongeveer de eeuwwisseling geleidelijk aan in het zelf direct monteren van het item of het hele programma op de computer. Meestal wordt dat door de verslaggever, programmamaker of redacteur zelf gedaan. Het kant-en-klare product kan direct vanaf de werkplek of via een tussenstation naar de uitzendstudio geseind worden. In 2003 werd ook het centrale uitzendsysteem via de zendmast in Hilversum gedigitaliseerd.
Zie ook Teksteditor – Video – Audio – Videomontage – Audiomontage
