Gerlachus van Houthem
Van Wikipedia
De heilige Gerlachus van Houthem (gestorven 1165 of 1166) is de bekendste van de Nederlandse heilige kluizenaars. Hij leefde in de 12e eeuw in de buurt van Houthem bij Valkenburg.
[bewerk] Leven
Het leven van de heilige Gerlachus is beschreven in de Vita Beati Gerlaci Eremytae, geschreven rond 1227, dus ongeveer zestig jaar na zijn dood. Hij was van adellijke afkomst, in ieder geval wordt hij een ridder genoemd.
Hij leidde, zoals heel gebruikelijk onder de lieden van zijn stand in die tijd, een lichtzinnig leven. Hij kwam tot inzicht toen zijn vrouw stierf, van wie hij duidelijk zielsveel had gehouden. Hij ging op bedevaart naar Rome en Jeruzalem, en bij thuiskomst liet hij alle bezit en luxe varen en trok zich terug als kluizenaar, waarbij hij zijn intrek nam in een holle eik. Als boetedoening mengde hij zijn brood met as en ging elke dag te voet op bedevaart naar Maastricht, naar het gebeente van de heilige Servatius. Alleen 's zaterdags ging hij naar Aken om Onze Lieve Vrouwe te eren.
De mensen in de omgeving vatten verering op voor de heilige kluizenaar, maar zoals vaak werden de monniken van het naburige klooster te Meerssen jaloers en beklaagden zich bij de bisschop van Luik. Zij maakten hem wijs dat Gerlachus in feite stinkend rijk was en in zijn holle boom op een berg goudstukken zat. De bisschop stonk erin en liet vervolgens de eik omhakken. Toen hij merkte dat hij voor de gek was gehouden, maakte hij de heilige heremiet zijn excuses, liet van het hout van de eik een kluizenarijtje bouwen, en zorgde in het vervolg dat Gerlachus in tijden van nood geholpen werd in het hoogstnoodzakelijke.
De roem van Gerlachus nam nu echt een hoge vlucht, en hij kreeg verschillende vrienden in hoge kringen. Edelen kwamen hem om raad vragen en de heilige Hildegard van Bingen stuurde hem zelfs het kransje dat zij bij haar professie had gedragen. In 1165 of 1166 stierf de heilige kluizenaar uiteindelijk, waarbij het water van de nabijgelegen bron drie keer in wijn zou zijn veranderd.
[bewerk] Verering
Op de plaats van Gerlachus' kluis ontstond al snel een klooster dat uiteindelijk uitgroeide tot een bloeiend (later adellijk) Norbertinessenstift. De kerk en één vleugel van het klooster zijn bewaard gebleven. De kerk is één van de weinige barokkerken die Nederland rijk is. Zij is van binnen van top tot teen beschilderd door de Oostenrijker Schöpf. Midden in het schip van de kerk ligt het praalgraf van Gerlachus, waarin gewijd zand zit dat in de stallen in de buurt wordt uitgestrooid tegen ziekten onder het vee. Het gebeente zelf bevindt zich tegenwoordig achter in de kerk in een reliekschrijn.
De feestdag van de heilige Gerlachus wordt gevierd op 5 januari.
