Hijskraan
Van Wikipedia
 |
|
|
Een hijskraan is een meestal metalen toren, uitgevoerd met kabels en katrollen. Een hijskraan wordt gebruikt om artikelen omhoog te hijsen, omlaag te laten zakken of om zaken te verplaatsen. Toepassing vooral in de bouw- en sloopsector, maar ook in de transportsector voor los- en laadklussen. Dikwijls zijn hijskranen tijdelijke constructies, hetzij aan de grond bevestigd, hetzij op een verrijdbare constructie, zoals op een vrachtauto. De grootste kranen zijn te vinden op kraanschepen, waarbij de grootste zijn geplaatst op de Thialf, die twee kranen heeft van 7100 ton elk.
[bewerk] Geschiedenis
Hijskranen bestonden reeds in de oudheid, zoals een 15e eeuwse kraan die in gebruik was voor de havenactiviteiten op de Haverwerf te Mechelen. Deze kraan werd aangedreven door mensen die in een rad voortstappen. Ondanks protest van de archeologische kring werd de kraan in 1887 afgebroken.
[bewerk] Modellen
Kranen kunnen als volgt ingedeeld worden:
- Hijskranen
- Een veelgebruikt model is de hijskraan. Deze bestaat uit een stalen boomconstructie die op de grond bevestigd is. De boom kan aan de onderzijde draaien. Bovenaan deze constructie is een eveneens stalen horizontale boom bevestigd, die in hoogte kan worden versteld. Aan het einde van deze boom hangt een haak, die met kabels omhoog of omlaag kan worden gehaald. Moderne kranen hebben elektromotoren die de kabels kunnen op- en afrollen. Sommige kranen hebben verbrandingsmotoren. Bovenaan de kraan is vaak een cabine voor de kraanmachinist. Achter de cabine, aan het andere uiteinde van de horizontale boom, bevindt zich een contragewicht.
- Torenkranen
- Een torenkraan bestaat uit een mast (een metalen frame) die op de grond staat of verankerd is in een betonnen voet. Soms staat de mast op rails waarover de kraan kan rijden. Bovenaan de mast zit de giek, de horizontale arm. De giek draait ten opzichte van de mast. Aan de giek zit een katrol waaraan de kabel met de haak bevestigd zit. De katrol kan langs de giek rijden waardoor de haak dichter en verder van de mast kan komen in horizontale richting. Door middel van een lier kan de haak omhoog en omlaag. Een torenkraan kan wel honderd meter hoog zijn, zoals deze in Delft.
- Autokranen
- Autokranen zijn mobiele kranen die je op de weg kan tegenkomen onderweg naar een hijsklus. Het zijn een soort vrachtwagens met in plaats van een laadgedeelte, een telescopische kraan.
- Telescoopkranen
- Dit model kraan zie je als een geintegreerd ontwerp met de vrachtwagen. Het bestaat uit een stelsel kokers die telescopisch uitschuiven tot soms wel 8 keer de lengte van de basiskoker.
- Deze hijsarm omhoog en omlaag scharnieren. Het geheel kan in het horizontale vlak draaien. Over de arm loopt een kabel. Aan het uiteinde is de haak bevestigd en aan de truckzijde de lier. Hierdoor kan de kraan hijsen.
- Autolaadkranen
- Een andere populaire kraan is de autolaadkraan. Dit is een kraan die op een vrachtwagen worden gemonteerd. Hiermee kan de auto door de kraan zelf worden beladen of worden gelost.
- De kraan is opgebouwd uit een kolom, hefarm en een knikarm. In de knikarm zijn weer uitschuifdelen geplaatst. Dit kan compact worden opgevouwen. Op de vrachtwagen is dan nog voldoende ruimte voor lading.
- Soms wordt een autolaadkraan van een lier voorzien.
- Autolaadkranen komen in verschillen ton-meter-klassen voor. De kranen in het zwaardere segment worden wel voorzien van een tweede knikarm aan het uiteinde van de eerste knikarm. Hierdoor worden de mogelijkheden van de kraan vergroot.
- Verrijdbare autolaadkranen
- De verrijdbare autolaadkraan is een autolaadkraan gemonteerd op een verrijdbaar chassis. In tegenstelling tot de normale autolaadkranen hebben verrijdbare autolaadkranen een eigen hydraulisch systeem.
- De autolaadkranen worden vooral in combinatie met een oplegger gebruikt. In zo'n oplegger zijn rails verwerkt waarmee het chassis wordt geleid.
- Het voordeel van de verrijdbare autolaadkraan is het verminderde gewicht: doordat de kraan over de oplegger kan rijden, is een relatief lichte kraan voldoende om de lading te lossen. Door de lichte kraan wordt het maximale toegestane gewicht van de oplegger minder snel bereikt waardoor de transporteur meer goederen kan laden.
Grote hijskranen zijn kostbaar. Er bestaan in Nederland verhuurbedrijven voor hijskranen.
Aan een kraanmachinist worden diverse opleidingseisen gesteld om veilig met de kraan te kunnen omgaan.
[bewerk] Waarom vallen torenkranen niet om?
Op grote bouwterreinen staat meestal een torenkraan. Die torent boven alles uit en kan tientallen meters hoog zijn. De indrukwekkende giek heeft een reikwijdte van eveneens tientallen meters. Bouwvakkers gebruiken een torenkraan om zware materialen, zoals staal en beton, en machines naar boven te hijsen. Sommige torenkranen kunnen wel meer dan veertig ton heffen! En toch vallen torenkranen niet om! Dat komt doordat torenkranen stevig vastgeklonken worden aan een grote en zware betonnen vloerplaat. Die vloerplaat wordt enige tijd voor de kraan wordt opgebouwd meegenomen in de fundering van het gebouw en kan wel meer dan honderdtachtig ton wegen. En als er aan de kraan een zwaar voorwerp hangt? Dan hangt men aan de andere kant van de kraan een zwaar verplaatsbaar gewicht. De kraan is dan eigenlijk een grote hefboom. Door het gewicht op de juiste plaats te zetten, blijft de hefboom in evenwicht en valt de kraan niet om.
