Isaac Titsingh
Van Wikipedia
Isaac Titsingh (Amsterdam, 10 januari 1745 — Parijs, 2 februari 1812) was een Nederlandse chirurg, geleerde, koopvaardij-handelaar en ambassadeur.
Tijdens een lange carrière in Oost-Azië, was Titsingh een hogere ambtenaar van de Vereenigde Oostindische Compagnie o VOC. Hij vertegenwoordigde het in heel Europa en Azië opererende bedrijf in Japan, en had daar exclusief officieel contact met Tokugawa Ieharu, de tiende Sjoegoen van dat land. Hij reiste tweemaal naar Edo voor audiëntie bij de Sjogoen en andere hoge bakufu-ambtenaren. Later was hij de gouverneur-generaal van de VOC in Chinsura in Bengalen. Titsingh werkte met zijn tegenhanger, Charles Cornwallis, gouverneur-generaal van de Britse Oost-Indische Compagnie. In 1795 vertegenwoordigde Titsingh met succes de Nederlandse en VOC-belangen in China, waar zijn ontvangst bij het hof van de keizer Qianlong (ook bekend onder de naam Chien-lung) in sterk contrast stond met het afwijzen van de Britse ambassadeur vlak voor de viering van Qianlong's zestig jarig keizerschap.
Inhoud |
[bewerk] Japan, 1779-85
Titsingh was de belangrijkste vertegingwoordiger o "Opperhoofd" van de VOC in Japan in 1779-80 en 1781-83, en 1784-85. Het bijzondere belang van het hoofd van VOC in Japan tijdens deze periode werd vergroot door het Japanse beleid van door de bakufu opgelegde isolatie. In verband met pogingen tot bekeren, mochten Europeanen op straffe des doods geen voet meer zetten op Japans grondgebied. De enige uitzondering op deze "gesloten deur," was VOC "fabriek" of handelpost op het Eiland Dejima in de baai van Nagasaki op het zuidelijke Japanse Eiland Kyushu. In deze streng gecontroleerde omgeving, werden de VOC handelaren de enige officiële mogelijkheid voor handel en voor wetenschappelijk-culturele uitwisselingen. Het VOC Opperhoofd kreeg dezelfde status als die van de Japanse daimyo tijdens de verplichte jaarlijkse bezoeken aan de Sjogoen in Edo. De zeldzame informele contacten met bakafu-ambtenaren en Rangaku geleerden tijdens deze jaarlijkse bezoeken, waren voor Titsingh zeker zo belangrijk als de formele ontmoetingen met de Sjogoen, Tokugawa Ieharu.
[bewerk] India, 1785-1792
In 1785 werd Titsingh benoemd tot directeur van de VOC handelpost in Chinsura in Bengalen. Chinsura ligt stroom-opwaards van Calcutta aan de Hooghly, een zijrivier van de Ganges. Daar schijnt hij met volle teugen genoten te hebben van het intellectuele leven in Europese Gemeenschap. Titsingh werd beschreven als "Mandarin van Chinsura" door Sir William Jones, philoloog en jurist in Bengalen.
[bewerk] Batavia, 1792-1793
Titsingh's terugkeer aan Batavia (nu Djakarta, Indonesië) leidde tot nieuwe posities als Ontvanger-Generaal (Penningmeester) en later als Commisaris ter Zee (Maritieme Commissaris).
[bewerk] China, 1794-1795
Titsingh werd benoemd tot Nederlandse Ambassadeur aan het hof van de keizer van China in verband met de vieringen van het zestigjarig keizerschap van Keizer Qianlong. Naast Titsingh werden ook Andreas Everardus van Braam Houckgeest en Chrétien-Louis-Joseph de Guignes aangesteld aan het hof van Keizer Qianlong, wiens bevindingen in de Etats-Unis en Europa werden gepubliceerd.
[bewerk] De terugkeer naar Europa, 1796-1812
Titsingh woonde tijdens zijn pensioen in Parijs, en stierf daar op 2 Februari 1812. Hij is begraven op de begraafplaats van Père Lachaise. Op zijn grafsteen staat: "Ici repose Isaac Titsingh. Ancien conseiller des Indes hollandaises. Ambassadeur à la Chine et au Japon. Mort à Paris le 2 Février 1812, agé de 68 ans." [Hier ligt Isaac Titsingh. Oud ambetenaar van Nederlands Indie. Ambassadeur in China en Japan. Overleden te Parijs op 2 februari 1812, 68 jaar oud.]
[bewerk] Nalatenschap
De ervaringen en het onderzoek van Titsingh in Japan zijn de bron voor postuum gepubliceerde boeken waarvan het meest opmerkelijk zijn:
- Titsingh, Mémoires et Anecdotes sur la Dynastie régnante des Djogouns, Souverains du Japon, avec la description des fêtes et cérémonies observées aux différentes époques de l'année à la Cour de ces Princes, et un appendice contenant des détails sur la poésie des Japonais, leur manière de diviser l'année, etc.; Ouvrage orné de Planches gravées et coloriées, tiré des Originaux Japonais par M. Titsingh; publié avec des Notes et Eclaircissemens Par M. Abel Rémusat. Paris (Nepveu), 1820.
- Titsingh, Illustrations of Japan; consisting of Private Memoirs and Anecdotes of the reigning dynasty of the Djogouns, or Sovereigns of Japan; a description of the Feasts and Ceremonies observed throughout the year at their Court; and of the Ceremonies customary at Marriages and Funerals: to which are subjoined, observations on the legal suicide of the Japanese, remarks on their their poetry, an explanation of their mode of reckoning time, particulars respecting the Dosia powder, the preface of a work by Confoutzee on filial piety, &c. &c. by M. Titsingh formerly Chief Agent to the Dutch East India Company at Nangasaki. Translated from the French, by Frederic Shoberl with coloured plates, faithfully copied from Japanese original designs. London (Ackermann), 1822.
[bewerk] Bronnen
- Boxer, C.R. (1965). The Dutch Seaborne Empire 1600-1800. Londen.
- Boxer, C.R. (1936). Jan Compagnie in Japan 1600-1817. Den Haag.
- de Guignes, C.-L.-J. (1808). Voyage a Pékin, een Manille et l'Ile de France. Parijs.
- Duyvendak, J.J.L. (1937). "The Last Dutch Embassy to the Chinese Court (1794-1795)." T'oung Pao. 33:1-137.
- Lequin, F. (2002). Isaac Titsingh (1745-1812): een passie voor Japan, leven en werk van de grondlegger van de Europese Japanologie. Leiden.
- Lequin, F. (2005). Isaac Titsingh in China (1794-1796). Leiden.
- Nederlands Patriciaat, Volume 13 (1923). Den Haag.
- O'Neil, Patricia O. (1995). Missed Opportunities: Late 18th Century Chinese Relations with England and the Netherlands. (Ph.D. verhandeling, Universiteit van Washington).
- Screech, Timon. (2006). Secret Memoirs of the Shoguns: Isaac Titsingh and Japan, 1779-1822. Londen.
- van Braam Houckgeest, A.E. (1797). Voyage de l'ambassade de la Compagnie des Indes Orientales hollandaises vers l'empereur de La Chine, dans les années 1794 et 1795. Philadelphia; _____. (1798). An authentic account of the embassy of the Dutch East-India Company, to the court of the emperor of China, in the years 1794 and 1795. Londen.
