Jodelen
Van Wikipedia
Jodelen is een manier van zingen die vooral bekend is uit de Alpenlanden. Een Jodler bestaat uit reeksen betekenisloze klanken met afwisselingen van borststem en kopstem (zie ook: stemregister). Typische jodelklanken zijn bijvoorbeeld hodaro, iohodra-eho en holada-itti-jo.
Het jodelen is waarschijnlijk ontstaan in de prehistorie in bergachtige gebieden om grote afstanden te overbruggen. Men communiceerde van bergwei tot bergwei met Almschroa (Almschrei) of Juchetzer (Juchzer). Dit zijn overigens de Duitse termen, in andere jodelende landen gebruikt men andere benamingen. Jodelen komt namelijk ook voor bij de pygmeeën en de eskimo's, in de Kaukasus, Melanesië, China, Thailand, Cambodja, Spanje (Alalá), Lapland (Joik of Juoigan), Zweden (Kulning, Kölning of Kaukning), Polen en Roemenië. In Oostenrijk wordt het jodelen ook wel Wullaza (Stiermarken), Almer (Opper-Oostenrijk) of Dudler (Neder-Oostenrijk) genoemd.
Jodelliederen bestonden oorspronkelijk alleen uit jodelen. Tegenwoordig is jodelen in de Duitse landen vaak meerstemmig en slechts refrein of bridge van een gewoon lied. Overigens beperkt de techniek zich geenszins tot de volksmuziek. Ook in de moderne dance- en après ski-muziek is het regelmatig te horen.
De twee bekendste genres in de jodelmuziek zijn die van de volksmuziek van de Alpenlanden en die van de Amerikaanse country & western. Bekende Duitstalige jodelaars zijn bijvoorbeeld de jodelkoning Franzl Lang, Stefanie Hertel, de Ursprung Buam, de Klostertaler en de Zillertaler Schürzenjäger. Amerikaanse artiesten die jodelen zijn bijvoorbeeld Kerry Christensen, Elton Britt, Wilf Carter, Slim Whitman en Patsy Montana. Ook Elvis Presley heeft zich er wel eens aan gewaagd. Een Nederlandse groep die jodelt zijn bijvoorbeeld de Schintaler. Nederland heeft enkele jodelrages meegemaakt door Olga Lowina. In Vlaanderen is, naast Bobbejaan Schoepen, Dietwin het best gekende jodeltalent.
Het wereldrecord jodelen ligt bij de Canadees Don Reynolds met 7 uur en 29 minuten, Ook dieren kunnen blijkbaar jodelen, want in 2001 won de tweejarige Basenji van 20.000 andere kandidaten op de Crufts-hondenshow het onderdeel jodelen.
