Kleurcontrast

Van Wikipedia

Kleurcontrast is een term uit de beeldende kunst, die aangeeft dat kleuren elkaar kunnen versterken of verzwakken door de invloed die zij door de menselijk waarneming op elkaar hebben.

Er zijn verschillende vormen van kleurcontrast.

De momenteel meest gebruikte kleurtheorie is de theorie van Johannes Itten. Hij onderscheidde zeven kleurcontrasten.

[bewerk] Kleur tegen kleur contrast

Het eenvoudigste kleurcontrast ontstaat om de eenvoudige kleuren met hun grootste zuiverheid tegen elkaar aan te zetten. Zoals het grootste licht - donker contrast ontstaat tussen zwart en wit, ontstaat het grootste kleurcontrast door de primaire kleuren, bijvoorbeeld rood, geel en blauw, of cyaan, magenta en geel.

rood, geel, blauw

magenta, geel, cyaan

[bewerk] Licht - donker contrast

Dit wordt ook wel aangeduid als het "gewone contrast". Het licht-donker contrast kan ontstaan tussen twee kleuren, bijvoorbeeld geel en paars, maar ook tussen verschillende nuances (of tonen) van één kleur.

De lichtpaarse kleur in het midden is in beide blokken hetzelfde. In het bovenste blok lijkt het paars door het licht - donker contrast veel lichter dan in het onderste blok.

[bewerk] Warm - koud contrast

Het warm koud contrast wordt veroorzaakt doordat sommige kleuren, vooral in de kleurencirkel rond de kleur rood gelegen, een warme indruk maken. Andere kleuren, rondom de kleur blauw, maken een koude indruk. De warmte van een kleur in een schilderij kan door het warm-koud contrast versterkt worden door er een koelere kleur naast te zetten.

In het voorbeeld hieronder geeft de middelste kleur midden in het warme rode vlak een koele indruk. Als dezelfde kleur omringd wordt door een koude blauwe kleur, is de indruk veel warmer.

Doordat een warme kleur door het atmosferisch perspectief bovendien naar voren lijkt te komen, is er ook een verschil in dieptewerking bij de twee hierbovenstaande voorbeelden. In het bovenste figuur wijkt het midden naar achter, in de onderste figuur lijkt het midden naar voren te komen.

[bewerk] Complementaircontrast

Het sterkste kleurcontrast bestaat tussen de complementaire kleuren, tussen magentarood en citoengroen, geel en paars, cyaanblauw en oranje.

De gele kleur in het midden van het rood steekt minder fel af dan de groene kleur. Geprobeerd is de toonwaarde (helderheid) van het groen en het geel gelijk te houden, zoals blijkt uit het onderste blokje. Dat het groen sterker afsteekt, komt doordat het de complementaire kleur is van rood.

[bewerk] Simultaancontrast

Met het simultaancontrast wordt bedoeld, dat als een bepaalde kleur sterk aanwezig is, de complementaire kleur ervan als een nabeeld altijd naar voren komt. In de voorbeelden hieronder heeft het grijs binnen het rode blok een groene gloed, terwijl het grijs in het paarse blok juist een geelachtige gloed vertoont. Het is van belang bij het bekijken van deze blokken de andere kleuren op deze pagina zo veel mogelijk af te dekken, en lang naar het midden van het grijze vlakken in de blokken te staren.

[bewerk] Kwaliteitscontrast

Het kwaliteitscontrast is het contrast tussen heldere, verzadigde kleuren, en matte, troebele kleuren. Hieronder een voorbeeld van een blok zuiver magenta in het midden en minder fel, grijsachtig magenta eromheen.

[bewerk] Kwantiteitscontrast

Het kwantiteitscontrast betekent dat er een sterk en als spannend ervaren contrastverschil kan ontstaan door de kleuren in zeer verschillende hoeveelheden te gebruiken. Bijvoorbeeld door twee kleine vlakjes blauw in een groot oranje veld toe te passen, zoals hieronder.