Klikspaan
Van Wikipedia
Een klikspaan is een scheldwoord voor een kind dat verklikt wat een ander kind gedaan heeft, bijvoorbeeld aan de schoolmeester, de ouders, of andere gezagdragers. De klikspaan probeert daar zelf mee in een goed blaadje te komen. In Zuid-Nederland wordt een klikspaan een klapspaan of een lakaaie genoemd.
In de Middeleeuwen werd met een clapspaen een spaan hout bedoeld, waarmee een melaatse een klepperend geluid maakte om zijn komst te laten horen. Het werd ook wel een lazarusklep genoemd. In figuurlijke zin werd de tong ook wel klapspaan genoemd. Iemand met een klapspaan als tong, iemand die veel kletste, werd dan tot klapspaan of klikspaan. De akelige versjes (zie hieronder) zijn dan ook oorspronkelijk waarschijnlijk eerder tegen een leproos gericht, dan tegen een verklikker.
[bewerk] Versje
In Amsterdam (60er jaren van de twintigste eeuw), maar ook in Benthuizen en Den Haag, werd in geval een klikspaan ontdekt werd het volgende liedje gezongen:
- klikspaan, boterspaan,
- je mag niet door me straatje gaan,
- hondje zal je bijten, poesje zal je krabbelen,
- dat komt van al je babbelen.
Daarbij werd de klikspaan door een groepje kinderen, bijvoorbeeld de kinderen die “iets stouts” hadden gedaan en verklikt waren, tegengehouden.
Alternatieven van het versje zijn:
- Klikspaan,
- Halve maan!
- Je durft niet door het straatje gaan;
- Hondje zal je bijten,
- Katje zal je beschijten,
- Katje zal je krabbelen,
- Dat komt van al je babbelen
- Klikspaan, Armiaan!
- Hij durft niet door het steegje gaan;
- Want ieder zal hem smijten,
- Het hondje zal hem bijten,
- Het vogeltje zal hem pikken,
- Dat komt van al dat klikken.
- Klikspaan, Boterhaan,
- Tot straf zul je achter de deure staan,
- In plaats van naar de markt te gaan.
[bewerk] Zie ook
- "Klikspaan" is het pseudoniem van de schrijver Johannes Kneppelhout.
- Klokkenluider
- Kliklijn Meld Misdaad Anoniem
[bewerk] Bronnen
- Diverse websites met de versjes
- Bibliotheek voor de Nederlandse letteren Over de etymologie
- Afbeelding van een leprozen klikspaan
