Loge (vrijmetselarij)
Van Wikipedia
Inhoud |
[bewerk] Loge sensu lato
Een loge is in het algemeen een materiële plaats in tijd en ruimte van ontmoeting en verpozing tussen of voor personen. Het kan een kamer zijn, een ruimte, een gebouw.
Belangrijk kenmerk is dat de plaats op een of andere wijze, geheel of gedeeltelijk, kan worden afgeschermd van de omgeving, of beschutting geeft. Het begrip komt veelvuldig voor, bijvoorbeeld in de wereld van de jacht en het natuurbeheer (hunting lodge), bijvoorbeeld in de wereld van sport en ontspanning (skiing logde, mountain lodge), in de kunstenwereld (een loge in de opera of het theater), in de middeleeuwse wereld van beroepswerkers en bouwvakkers (masons’ lodge), in de vrijmetselarij (vrijmetselaarsloge), enz.
[bewerk] Loge sensu stricto – Vrijmetselaarsloge
Binnen de bijzondere wereld van de vrijmetselarij spreekt men van vrijmetselaarsloge. Ook dit begrip is meervoudig. In The Constitutions of the Free-Masons van James Anderson uit 1723 definieert hij een vrijmetselaarsloge als volgt: A Lodge is a place where Masons assemble and work; Hence that Assembly, or duly organiz’d Society of Masons, is call'd a Lodge, and every Brother ought to belong to one, and to be subject to its By-Laws and the General Regulations. Hieruit kan men dus drie verschillende betekenissen distilleren.
[bewerk] Betekenissen van het woord
[bewerk] Eerste betekenis
In de eerste plaats is een vrijmetselaarsloge een materiële plaats in tijd en ruimte waar vrijmetselaars elkaar regelmatig ontmoeten om de vrijmetselarij te beoefenen. Deze ruimte is altijd afgesloten van de buitenwereld, om de nodige discretie te kunnen waarborgen. Ze is altijd rechthoekig gebouwd. Synoniemen voor deze vrijmetselaarsloges zijn werkplaats, Werkstätte, atelier, bouwhut, Bauhütte, tempel, tempelgebouw of logetempel, maçonniek centrum, masonic hall, enz. Met andere woorden is het de vergaderplaats van vrijmetselaars.
[bewerk] Tweede betekenis
In de tweede plaats is een vrijmetselaarsloge de feitelijke vergadering van vrijmetselaars die op dat moment samen zijn om actief de vrijmetselarij beoefenen. Met andere woorden zijn het de vrijmetselaars in vergadering.
[bewerk] Derde betekenis
In de derde plaats is een vrijmetselaarsloge de immateriële vereniging van een aantal vrijmetselaars die met elkaar samen regelmatig de vrijmetselarij beoefenen, en op deze wijze een broederband in tijd en ruimte met elkaar hebben. Het is met andere woorden de benaming voor de basiscel of de kleinste afdeling waarin de vrijmetselarij is georganiseerd. Deze symbolische betekenis van vrijmetselaarsloge is veruit de belangrijkste. In mijn verdere uiteenzetting zal ik steeds een vrijmetselaarsloge spreken in deze betekenis, tenzij het tegendeel uitdrukkelijk vermeld wordt.
[bewerk] Vierde betekenis
In de vierde en laatste plaats slaat de vrijmetselaarsloge op het mythische geheel van alles wat van ver of dicht met de vrijmetselarij te maken heeft. Met andere woorden een enorm semantisch verzamelbegrip voor vrijmetselarij. Synoniemen hiervoor zijn the Craft of the Fraternity.
[bewerk] Functies die worden uitgeoefend
Een dergelijke vrijmetselaarsloge kan vele functies vervullen.
[bewerk] Eerste functie
Een eerste functie die het kan vervullen is de basisfunctie, namelijk de vrijmetselarij beoefenen, in de drie basisgraden of symbolische graden van leerling, gezel en meester. Dergelijke loges worden blauwe loges genoemd, of Craft lodges. Het overgrote deel van alle loges vervult deze functie, en uitsluitend deze functie.
Dergelijke vrijmetselaarsloges zijn normaal samengesteld uit leden die in principe uit alle categorieën van de beroepswereld komen. Uitzonderlijk zijn loges samengesteld uit leden die hetzelfde beroep uitoefenen. Zo is het bestaan van militaire loges van uitsluitend militairen geen ongewoon feit. Ook bestaan er aan de Vrije Universiteit Brussel en de Université Libre de Belgique studentenloges, waar uitsluitend studenten lid van zijn. Dergelijke loges bestaan ook aan andere onderwijsinstellingen in het buitenland. Verder bestaan er ook loges die uitsluitend bezocht worden door vrijmetselaars van dezelfde nationaliteit, die allen in hetzelfde buitenland wonen. Er zijn zelfs historische voorbeelden van vrijmetselaarsloges in gevangenkampen tijdens de oorlogstijd.
[bewerk] Tweede functie
Een tweede functie die het kan vervullen is deze van het vervullen van maçonniek onderzoek. Dan komen de leden niet samen om de basisfuncties te vervullen, maar om historisch, cultureel en wetenschappelijk onderzoek te verrichten over het ontstaan, de evolutie en de werking van de vrijmetselarij. Het is een academische vorm van werken, die slechts door een klein aantal specialisten ter zake, en lievelingsamateurs wordt beoefend.
[bewerk] Derde functie
Een derde functie kan vervuld worden is het opleiden van bestuursleden. Dit gebeurt in een instructieloge. Dan komen de leden niet samen om basisfuncties te vervullen, of om onderzoek te doen, maar om te oefenen in het uitoefenen van een ambt. Dit wordt op regelmatige basis georganiseerd voor het bestuur van een loge.
Een loge wordt aangeschreven met het predikaat ‘Achtbare Loge (A.L.)’, of ‘Eerbiedwaardige Loge (E.L.)’, vooraleer de officiële naam van de loge te vermelden. Deze wordt gevolgd door de woorden ‘in het Oosten (i.h.O.)’ gevolgd door de naam van de stad waar zetel van de loge is gevestigd.
De leden van een vrijmetselaarsloge worden vrijmetselaars genoemd. Er zijn drie categorieën van (gewone) vrijmetselaars die werken in de drie basisgraden. Men begint als leerling, men promoveert tot gezel en men wordt verheven tot meester.
Een vrijmetselaarsloge bestaat uit meerdere vrijmetselaars, met een minimum van zeven. Een echt formeel maximum is er niet, maar een feitelijk maximum bestaat natuurlijk wel. Een loge mag geen onpersoonlijke bedoening worden waar de leden elkaar niet persoonlijk kennen omdat er te veel leden zijn.
Een loge kent een bestuur. Dit wordt het College van Officieren-Dignitarissen genoemd. Enkel meesters mogen bestuursfuncties waarnemen. Deze worden democratisch gekozen door alle meesters in een loge voor een bepaalde ambtstijd. Er zijn een aantal basisfuncties in een logebestuur: voorzittend meester, een secretaris, een redenaar die zitten aan het hoofdeinde, die gesitueerd is aan de oostzijde van de tempelruimte. De leden zitten langs de linker- en rechterkant in rijen naast elkaar, aan de noord- en aan de zuidzijde. Deze zetelen onder toezicht van een eerste en tweede opziener. Verder zijn er nog enkele bestuursfuncties, zoals penningmeester, aalmoezenier, ceremoniemeester, en een aantal andere dignitarissen die in specifieke rituelen een bijzondere rol spelen. Er bestaan ook bijzondere commissies, die zich met specifieke thema’s bezighouden.
Alle vrijmetselaars dragen een schootsvel en witte handschoenen, als teken van hun lidmaatschap van de vrijmetselarij. Afhankelijk van hun graad is dit schootsvel eenvoudig of overdadig versierd. Ook schouderlinten, kraaglinten, juwelen en andere parafernalia worden gedragen door de vrijmetselaars, afhankelijk van hun graad en hun functie.
Er kunnen familiale verbanden bestaan tussen loges, bijvoorbeeld als een nieuwe loge wordt opgericht vanuit een reeds bestaande loge. In dat geval wordt de oorspronkelijke loge de moederloge genoemd, en de nieuwe loge de dochterloge.
