Ma'anjan

Van Wikipedia

Ma'anjan
Onderdeel van	Zuid-talen
Aantal onderdelen van die familie	4
Landen	Indonesië
Aantal landen	1
Werelddelen	Azië
Sprekers	150 000
Dialecten	Dusun-Balangaans, Samihim, Sihong
Aantal dialecten	3
SIL-code	`MHY`
ISO 639-2	`map`
ISO 639-3	`mhy`
ISO 639-3.4	`mhy`

Ma'anjan, ook Maanyak-Dajaks of Ma'anyan (hoewel deze naam meer in het Engels wordt gebruikt) is een Austronesische taal van de groep der Zuid-talen, die wordt gesproken in de Zuidoost-Aziatische eilandenstaat Indonesië. Het is de meestgesproken Centraal-Zuid-taal en daarmee ook veruit de belangrijkste Zuid-taal, en dat uit zich ook in de ontwikkeling: In 1999 werd het Nieuwe Testament naar deze taal vertaald. Het Ma'anjan wordt voornamelijk door aanhangers van de traditionele religies gebruikt, leden van de Ma'anjanstam.

[bewerk] Taalgebied

Het Ma'anjan heeft een c-vormig taalgebied zonder kustlijn ten westen van de Baritorivier, in de provincie Zuid-Kalimantan (d.i. de zuidoostelijke provincie van Kalimantan, het Indonesische deel van Borneo), meer bepaald rond het dorpje Tamianglayang en de Patairivier. Het gebied grenst aan Dusun Witu- (noorden), Tawoyaans- (noordoosten), Lawangaans- (oosten (meer naar het noorden toe)), Paku- (oosten (meer centraal)), Dusun Deyah- (oosten (meer naar het zuiden toe)), Banjar- (zuidoosten, zuiden) en Bakumpaitalige (westen) gebieden.

[bewerk] Classificatie

Austronesische talen (1268)
- Malayo-Polynesische talen (1248)
  - Baritotalen (27)
    - Oost-talen (18)
      - Centraal-Zuid-talen (5)
        
        Zuid-talen (4)
        
        Ma'anjan

[bewerk] Verwantschap met Malagasitalen

Voor taalkundigen is het een groot raadsel hoe het komt dat het Ma'anjan en zijn sterk verwante broertjes zo verwant zijn aan de Malagasitalen van Madagaskar. Samen met de Malagasitalen en enkele andere talen van Indonesië, vormt het Ma'anjan de taalfamilie der Oost-talen, een subgroep van de Baritotalen die naar de rivier de Barito in Borneo (net ten westen van het Ma'anjan-taalgebied) zijn genoemd.

Dit verwantschap moet toch worden gerelativeerd, wees een eenvoudig onderzoek met 92 woorden uit; niet meer dan 49 Malagasitalige woorden leken op de Ma'anjanequivalenten. De getalnamen komen mooi overeen maar de namen voor de dagen van de week pikten de Malagasitalen van de Arabische talen. In totaal zou ondanks alle commotie minder dan de helft van de Ma'anjanwoorden op de Malagasi-equivalenten lijken.

De vier andere leden van de Centraal-Zuid-talen buiten beschouwing gelaten, zijn alleen het Tawoyaans en het Lawangaans (deze enige twee zgn. Noord-talen vormen de derde tak binnen de Oost-talen), beide uitsluitend in Indonesië gesproken, evenveel met de elf Malagasitalen verwant dat het Ma'anjan.

[bewerk] Woordenschat

75 % van de woordenschat komt grofweg overeen met de Dusun Witu-woordenschat, 77% met die van het Paku. Beide talen zijn dan ook zeer verwant met het Ma'anjan, een relatie te vergelijken met die van het Afrikaans en het Nederlands.

[bewerk] Evolutie van het aantal sprekers

1981: 70 000
2003: 150 000

Het aantal sprekers stijgt hoopvol.

[bewerk] Verspreiding van de sprekers

Indonesië: 150 000; 48^ste gedeelde plaats, 57^ste gedeelde plaats volgens totaal aantal sprekers

[bewerk] Oudma'anjan

Christian Dahl, een Noors taalkundige, beweert dat een inscriptie in een steen, gevonden op het eiland Banka bij Sumatra, gedeeltelijk in het Oudma'anjan, de voorloper van het Ma'anjan zoals we het nu kennen, was geschreven. Het is echter ook mogelijk dat dat deel van de inscriptie Lomtalig is. De befaamde Kota Kapur-steen uit het jaar 686 v. Chr. bevindt zich nu in een museum in de nationale hoofdstad Jakarta.

[bewerk] Literatuur

Der Dialek der Olon Manjaan (Dajak) in Süd-Ost-Borneo, Heinrich Sundermann; Den Haag, 1913 (uitgeverij Martinus Nijhoff)
The Ethnography and Social Structure of a Ma'anyan Dajak Group in Southeastern Borneo, Alfred B. Hudson; Ithaca, 1967