Mandevilleparadox
Van Wikipedia
Bernard Mandeville geeft aan dat de handelingen die in individueel opzicht als ondeugdelijk kunnen worden gezien, voor de maatschappij als geheel hun voordelen hebben. Dit wordt al duidelijk uit de ondertitel van zijn werk The Fable of the Bees, die luidt: ‘Private Vices, Publick Benefits’. Hij verwoordt het in dat werk als volgt: “Bedrog, weelderigheid en trots moeten bestaan, zodat wij de baten ervan ontvangen.”
Als voorbeeld kan een ondernemer dienen die vanuit een behoefte om luxe en aanzien te verwerven hard werkt en succesvol is: zijn motieven zijn op zijn eigen voordeel gericht, maar de maatschappij profiteert hiervan: economische groei komt tot stand, er is sprake van belastingopbrengsten, enz.
De filosoof en econoom Adam Smith verzet zich, hoewel hij zelf een milde versie van deze gedachte verdedigt in zijn ‘invisible hand’-theorie, tegen Mandeville’s benadering, omdat Mandeville zijns inziens geen onderscheid maakt tussen ‘ijdele’ en ‘eervolle’ handelingen.
