Nederlandse Seintoestellen Fabriek
Van Wikipedia
De Nederlandse Seintoestellen Fabriek (NSF) te Hilversum was tot 1960 de grootste radio- en zenderfabriek van Nederland. Opgericht in 1918 als een joint venture van Marconi U.K. (40%), Philips Eindhoven (40%) en Radio Holland (20%). Aanvankelijk geheel vrijstaand gevestigd op de hei aan de oostzijde van Hilversum, produceerde dit bedrijf professionele radiozenders en radiotoestellen, benevens assemblage van Marconi-zenders en Philips-radiotoestellen voor consumenten. In het nabijgelegen Huizen had het bedrijf al snel een proefstation met grote antennes. Vandaar werden er tevens proefuitzendingen voor enkele omroepen verricht.
De fabriek groeide voorspoedig, ondanks de economische inzinking van 1929. Omstreeks 1939, vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, werkten er bij het bedrijf al ongeveer 500 mensen. Tijdens de oorlog werd het bedrijf door de Duitse bezetters verplicht om oorlogsproducten te maken, als gevolg waarvan er binnen het bedrijf sabotage- en ander verzetsplannen werden gemaakt en werden uitgevoerd.
Dat leidde in 1941 tot een inval van de Duitsers, waarbij zij diverse mensen gevangen namen en er één doodden toen hij trachtte te vluchten. Dit was René Paul Wirix (1902-1941); naar hem is een straat vernoemd in Hilversum-Noord). De verzetsgroep bouwde onder meer zenders en radio's in koffers voor de Nederlandse agenten die vanuit Engeland gezonden werden - bekend uit de film 'Soldaat van Oranje'. Zoals bij zoveel verzetswerk in Nederland was ook hier de zaak verraden (het zogenaamde 'Englandspiel'..
Na de oorlog nam Philips de fabriek over, en werd de naam gewijzigd in Philips Telecommunicatie Industrie, terwijl de groei sterk doorzette en er tevens telefonieproducten zoals centrales werden vervaardigd. Klanten voor zenders waren er in de hele wereld, zoals bijvoorbeeld Indonesië, Spanje, en het Vaticaan, dat een zender geschonken kreeg van de Nederlandse katholieken, dankzij een actie geleid door mr Jan Derks, hoofdredacteur van het toenmalige dagblad De Tijd. Deze zender werd omstreeks 1954 geïnstalleerd door zenderspecialist ing. B. Graaff (1917- ), ook één van de mensen die destijds in de fabriek gearresteerd was, en door de Duitsers ter dood werd veroordeeld maar na drie jaar in Duitse kampen tijdig bevrijd werd.
In de jaren '70 ging het bergafwaarts met de fabriek, die intussen ook een grote nevenvestiging in Huizen had gekregen. Geleidelijk aan moest onderdeel na onderdeel sluiten, en werd een deel overgenomen door Thomson CSF. De oude bakstenen fabriek met zijn karakteristieke schoorsteen werd afgebroken, en in de plaats ervan kwam een winkelcentrum met woningen. De nieuwe fabriek in Huizen staat goeddeels leeg.
Uiteindelijk resteert nog een kleine afdeling niet ver van de oorspronkelijke plaats aan de rand van Hilversum Oost.
