Nederlandse Volksmilitie
Van Wikipedia
De Nederlandse Volksmilitie (NVM) was een verzetsorganisatie met een joods-communistisch profiel die vooral actief was in Rotterdam en die zich toelegde op sabotage. De combinatie van een amateuristische aanpak, degelijk recherchewerk door de Nederlandse politie en puur toeval leidde ertoe dat de NVM in oktober 1942 door de Duitsers werd opgerold.
Inhoud |
[bewerk] Mislukte spoorwegaanslag
Op 7 augustus 1942 vond in Rotterdam een mislukte aanslag plaats op een trein met Duitse militairen. In de bocht van het spoorviaduct tussen de stations Delftsche Poort en Beurs was een explosieve lading aangebracht met de kennelijke bedoeling de trein te laten ontsporen en in de diepte te laten storten. Een baanopzichter die kort voordat de trein zou passeren langs de rails fietste, raakte een draad. Een klein deel van de lading ontplofte en de opzichter werd zwaar gewond. De Duitsers namen de mislukte aanslag hoog op en dreigden met het doodschieten van gijzelaars als de daders niet binnen een week zouden worden opgespoord of zichzelf zouden hebben aangegeven. Zij zetten bovendien zelf een van hun beste mensen - de beruchte agent-provocateur Anton van der Waals - op de zaak. Die leek al snel beet te hebben, maar raakte het spoor toch weer bijster. De daders werden niet gepakt en vijf gijzelaars, allen vooraanstaande Rotterdammers, werden op 15 augustus gefusilleerd.
[bewerk] Arrestatie tasjesdief
In oktober 1942 pakte de politie in Rotterdam een tasjesdief op die, wat de politie uiteraard niet wist, een persoonsbewijs voor zijn joodse vriendin wilde bemachtigen. Op het bureau schoot de arrestant, die een pistool op zak bleek te hebben, zich een kogel door het hoofd. Onder de papieren die de recherche op hem aantrof waren onder andere een kassabon van een winkel in Rotterdam en een textielkaart op naam van Dormits. Dormits? Die werd gezocht in verband met de brandstichting in een opslagplaats van de Wehrmacht, vier dagen eerder in Den Haag. De daders van die actie hadden weten te ontkomen, maar één van hen was door de waakhond gebeten en had zijn fiets moeten achterlaten. De koper van die fiets – Dormits - had men kunnen traceren, maar diens woning in Den Haag bleek verlaten.
[bewerk] Inval hoofdkwartier
De gevonden kassabon leidde de recherche naar een adres in Rotterdam waar de betrokken winkelier een bestelling voor Dormits had afgeleverd. Wat men daar vond overtrof de stoutste verwachtingen. Niet alleen sabotagemateriaal, maar ook een uitgebreide administratie waaruit viel op te maken dat het hier ging om een omvangrijke verzetsorganisatie. De joodse vriendin van de arrestant, die nu ook gevaar liep, ontkwam aan arrestatie dankzij koelbloedig optreden van een politie-inspecteur.
[bewerk] Groot alarm
De vondst in de Rotterdamse woning van Dormits leidde tot groot alarm bij de Duitse bezetter. De Sicherheitspolizei werd op de zaak gezet en die kwam al snel tot de conclusie dat men hier te maken had met de Nederlandse Volksmilitie (NVM), een verzetsorganisatie die in Rotterdam en soms ook elders in het land actief was. De NVM hield zich voornamelijk bezig met sabotage en zat onder andere achter de mislukte spoorwegaanslag van 7 augustus in Rotterdam.
[bewerk] Fatale administratie
Dormits, de leider van de NVM, ontleende zijn gezag vooral aan de militaire ervaring die hij had opgedaan in de Spaanse Burgeroorlog. Van de risico’s die het verzetswerk met zich meebracht had hij echter weinig notie, getuige de uitgebreide administratie die hij had bijgehouden en waaruit de Duitsers gemakkelijk de namen en adressen van de leden van de organisatie hadden kunnen afleiden.
[bewerk] Massale arrestaties
De vondst van de ledenadministratie van de NVM in de Rotterdamse woning van Dormits leidde tot een golf van arrestaties. Circa tweehonderd personen werden meteen opgepakt, waarvan sommigen door de Duitsers beestachtig werden mishandeld. Later volgden overigens in het kielzog van het oprollen van de NVM nog veel meer arrestaties.
[bewerk] Lot arrestanten
Een deel van de arrestanten werd weer vrijgelaten, de gepakte joden werden afgevoerd naar het vernietigingskamp Auschwitz, anderen belandden in concentratiekampen. Veertien personen kregen een langdurige vrijheidsstraf opgelegd en eenentwintig kregen de doodstraf en werden gefusilleerd. Zes ter dood veroordeelden kregen gratie. Hun straf werd omgezet in 15 jaar tuchthuis. Met name door de relatief gunstige voedselsituatie waren de overlevingskansen hier groter dan in de concentratiekampen, waar de ‘lichtere’ gevallen naartoe waren gestuurd. De ironie wil dus dat de ter dood veroordeelden die gratie hadden gekregen, beter af waren dan degenen waartegen de Duitsers meenden onvoldoende bewijs te hebben om tot een veroordeling te komen.
| Bronnen en referenties: |
|
