Nieu Bethesda
Van Wikipedia
Nieu Bethesda is een klein en onopvallend dorp in de grote Karoo in het droge westen van Zuid-Afrika. Het ligt zo'n 50 km ten noorden van Graaff-Reinet in het Sneeuberg gebied. Het is in 1838 gesticht door Charles Murray, een Nederduits-Gereformeerde dominee van Graaff-Reinet met de woorden 'En laten wy deze plaats nu Bethesda noemen' vanwege de vruchtbaarheid van het dal en het voorhanden zijn van voldoende water. De naam Nieu Bethesda is Nederlands, ondanks de ontbrekende w. (In Afrikaans nieuw/nieuwe = nuut/nuwe)
Weinigen die dit uitgestrekte lege land bezoeken - zeker als zij uit een klein, druk en groen land komen- ontsnappen aan de overweldigende indruk van de grote leegte van de Karoo. Reacties variëren van persoon tot persoon en van moment tot moment. Soms voelt men zich heel klein, dan weer wordt men meegesleept door de grootsheid van dit land en ervaart een vreemd soort euforie over zo veel ruimte, soms ook ontstaat er een gevoel van verlaten zijn of zelfs regelrechte angst of paniek.
In dit land waar de natuur zo overweldigend is, ligt de gedachte aan cultuur en kunst niet voor de hand. Toch laat Nieu Bethesda zien dat dat een misvatting is. Het was namelijk de woonplaats van Helen Martins (1898-1976), een beeldend kunstenaresse van grote bevlogenheid. Samen met Koos Malgas (1937-2000) heeft zij een adembenemende hoeveelheid kunstwerken achtergelaten. Haar hele tuin en haar hele huis is er stampvol van. Het lijkt wel of zij met deze culturele volte de leegte van de natuur beantwoorden of ontkennen wilde.
Helen was een arme vrouw die vaak het geld niet had om materialen voor haar werk aan te schaffen. Zij werkte daarom vaak met de goedkoopste middelen die krijgen kon zoals beton of gebroken glas van flessen en glazen. Hele wanden en plafonds van haar huis zijn beplakt met gebroken glas in fantastisch gekleurde patronen.
Haar huis staat bekend als het Uilhuis, omdat de uil er in alle soorten en maten in is afgebeeld. De tuin staat bekend als de kamelentuin. Alle kamelen en andere figuren kijken verwachtingsvol naar het oosten. Veel van haar symboliek is christelijk maar ook elementen van een meer Oosterse herkomst zijn te ontwaren.
Helen Martins was geen gelukkig mens. Zij werd door de kleine dorpsgemeenschap niet begrepen en min of meer als dorpsgek gezien. Andere mensen waren in de Karoo -letterlijk- zeer ver te zoeken. Toch werd haar wel eens eten gebracht omdat buren vreesden dat zij zich in haar gedrevenheid anders helemaal zou verwaarlozen. Uiteindelijk mocht dat niet baten en na twaalf jaar bouwen en scheppen zocht zij door vergiftiging de dood.
Vandaag is Nieu Bethesda een trekpleister geworden, niet alleen voor toeristen maar ook voor kunstenaars die er hun eigen werk neer komen zetten of laten fotograferen. Er is ook een kunstgalerie.
