Onderduiken

Van Wikipedia

Onderduiken is een begrip uit de Tweede Wereldoorlog. Het betekent dat men zich verbergt, voor langere tijd, om niet door de Duitsers te worden opgepakt.

Vaak waren dit Joden, zoals Anne Frank, maar het konden ook niet-Joodse mensen zijn die werden opgepakt omdat ze voor de Duitsers moesten werken maar dat niet deden.

Ook verzetsstrijders moesten soms onderduiken. De Noordoostpolder (N.O.P.) was een geliefde plek, omdat men zich goed kon verbergen in het hoge riet dat er groeide na de drooglegging. Nederlands Onderduikers Paradijs had dezelfde afkorting als de polder, maar als de Nederlanders deze naam gebruikten, begrepen de Duitsers niet welke plek ermee bedoeld werd.

[bewerk] De Tweede Wereldoorlog

Vele duizenden jonge mannen die opgeroepen werden voor de Arbeitseinsatz (dwangarbeid in Duitsland) doken onder, omdat zij niet voor de Duitse bezetter wilden werken. Degenen die toch gingen, konden sterven door geallieerde luchtaanvallen, waar soms per keer zo'n duizend bommenwerpers aan meededen. Het bombarderen van de Duitse industrie was voor de geallieerden een belangrijke manier om te proberen de oorlog te winnen, want zonder oorlogsindustrie is er immers geen leger (tanks, voertuigen, kanonnen). De reden voor de Arbeidseinsatz ligt in het feit dat het overgrote deel van de Duitse mannelijke bevolking aan het front aan het vechten was. Daarom moesten elders uit de bezette gebieden het arbeidspotentiaal vandaan gehaald worden.

Wie openlijke kritiek durfde te uiten op de Duitse bezetter moest ook onderduiken. Zo was er eens een dorpspastoor in het oosten van Amsterdam die dermate te keer ging in zijn preken tegen de Duitsers, dat hij noodgedwongen moest onderduiken in de provincie Brabant. De parochianen noemden hun pastoor toepasselijk "de spreekwoord-tijger". Niet alleen priesters, maar ook kunstenaars en schrijvers die het niet eens waren met de Duitsers doken onder. Wie dat niet deed, kon worden opgepakt en naar een concentratiekamp worden afgevoerd. Onderduiken was geen sinecure: vaak waren de leef- en hygiënische omstandigheden in de bossen en watergebieden bar en slecht en was men overgeleverd aan de kou en de elementen. Weer anderen moesten voordat zij onderdoken in de nacht door de bossen vluchten met onvoldoende beschermende kleding. De families die onderduikers in het geheim een dak boven hun hoofd gaven deden dit met gevaar voor eigen leven. Daarom was het absoluut noodzakelijk dat iedereen die erbij betrokken was volledig moest zwijgen over deze onderduikers. Eén enkel woord dat uitlekte kon bij de Duitsers (Gestapo of SD) terecht komen, met alle gevolgen van dien.

Onderduiken betekende vaak, dat men op een geheim huisadres moest verblijven dat voor de Duitse bezetter niet was te traceren. Onderduikers verbleven in hooizolders of deden zich voor als monniken of de (doofstomme) boerenzonen die op het land meewerkten. Deze "doofstomme" methode werd heel vaak toegepast bij Geallieerde vliegers die in bezet Nederland terecht gekomen waren. Om hun Engelstalige afkomst niet te verraden, moesten zij "doofstom" zijn. In 1 geval is het zelfs gebeurd dat een "doofstomme" "boerenzoon" een paar uur schaak speelde met een Duitse soldaat in een café. De Geallieerde vlieger speelde hier een bloedstollende rol, maar werd niet ontdekt omdat hij toch niet "reageerde" op aanspreken!

Voor de Nederlandse onderduikers betekende het onderduiken, dat zij ook een vervalst persoonsbewijs op zak moesten hebben. Anders kon men bij willekeurige razzia's van de Duitsers door de mand vallen. Met een vals persoonsbewijs was men er nog niet, want dit betekende dat men ook een andere distributiestamkaart en distributiebonnen moest krijgen. Het Nederlandse verzet zorgde hiervoor door overvallen te organiseren op zogenaamde distributiekantoren. Hier werden dan bonnen en (blanco) stamkaarten gestolen en die werden dan vervolgens via bepaalde kanalen aan de onderduikers gegeven. Wie immers geen stamkaart en distributiebonnen had, kon geen voedsel of andere producten kopen.

Anton Mussert dook onder toen Nazi-Duitsland Nederland binnenviel en ging er prat op de eerste onderduiker van Nederland te zijn.

[bewerk] Interessante links

Aanplakbiljet Arbeidseinsatz. Let op de onderstaande tekst indien men zich verzet