Selma Leydesdorff
Van Wikipedia
Selma Leydesdorff (Jakarta, 7 november 1949) is historicus en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en geldt als vooraanstaand onderzoeker op het gebied van de oral history. Haar onderzoeksgebied is "geschiedenis en traumata", waarbinnen ze onderzoek doet naar de individuele en collectieve beleving van gebeurtenissen.
Leydesdorff begreep al op jonge leeftijd begreep dat de oorlog een trauma was voor haar moeder. Ze studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en is een van de initiatiefneemers van Dolle Mina en Wij Vrouwen Eisen. Ze is vanaf het eerste uur betrokken bij vrouwengeschiedenis en sinds 1976 verbonden aan het Documentatiecentrum Nieuwste Geschiedenis van de faculteit der Politieke en Sociaal-Culturele Wetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Ze werd hoogleraar oral history, hoogleraar vrouwengeschiedenis en directeur van het Belle van Zuylen Instituut van deze universiteit.
Leydesdorff is verantwoordelijk voor de uitwerking in Nederland van deze nieuwe tak van geschiedschrijving, de oral history. Van haar hand verschenen diverse boeken op basis van deze methode en ze publiceerde artikelen over de voordelen en valkuilen ervan. Door haar inzet ontwikkelde het vak zich in Nederland binnen enkele decennia tot een bloeiende tak van wetenschap.
Ze schreef Wij hebben als mens geleefd : het joodse proletariaat van Amsterdam 1900 – 1940 (ook in Duitsland en Amerika in vertaling verschenen), een reconstructie van joods Amsterdam op basis van mondelinge getuigenissen, een dissertatie waarop zij promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam.
Oral history was ingewikkeld in dit onderzoek omdat de herinneringen aan de onderzochte periode overschaduwd werden door de massale deportatie van de Joden door de Duitsters. De traumatische herinneringen aan deze ramp hadden tot gevolg dat de herinneringen aan de vooroorlogse tijd veelal geromantiseerd werden door de overlevenden. Honger, slechte huisvesting, armoede en vuil, werkloosheid en sterk wisselende sociale omstandigheden waren in veel gevallen begraven onder lagen van nostalgie, van hetzelfde soort als in hedendaagse literatuur waarin de oude Joodse wijk wordt afgeschilderd. Het vereiste een buitengewone techniek en inspanning van de interviewer om het onder nostalgie verborgen verhaal op te laten duiken.
Eveneens van haar hand is Het water en de herinnering, over de slachtoffers en overlevenden van de watersnoodramp van 1953, ook weer met gebruikmaking van oral history als historische bron. Aan het woord zijn nu eens niet de helden en de redders, maar de getuigenis van de slachtoffers staat centraal. Gepoogd word op basis van herinneringen en subjectieve ervaringen, de ramp die een grote betekenis heeft voor de Nederlandse identiteitsvorming in de decennia erna, een plaats te geven in de nationale geschiedschrijving.
Het in 2004 verschenen boek De mensen en de woorden is geschreven voor iedereen die met mondeling vertelde verhalen te maken krijgt. Het geeft adviezen voor interviewers en onderzoekers, waarbij oog en oor worden gescherpt voor die aspecten van de geschiedenis die vaak te lang over het hoofd zijn gezien, omdat oral history het individu opzoekt daar waar het is verdrongen door de collectiviteit,.
Leydesdorff was redacteur van het International Yearbook of Oral History and Life Stories en is principal editor van de internationaal toonaangevende serie Studies in Memory and Narrative. Voor haar volgende project verzamelt ze verhalen van vrouwen uit Srebrenica, de resultaten zullen worden verwerkt in de publicatie van Vrouwen van Srebrenica.
Selma Leydesdorff leerde als student haar partner Siep Stuurman (1946) kennen.
[bewerk] Belangrijkste publicaties
- Verborgen arbeid - vergeten arbeid : een verkenning in de geschiedenis van de vrouwenarbeid rond negentienhonderd, 1977, ISBN 90-232-1518-4
- Israël: een blanco cheque?, 1983, ISBN 90-6012-574-6
- Wij hebben als mens geleefd : het joodse proletariaat van Amsterdam 1900 – 1940, Academische proefschrift 1987, ISBN 90-290-9895-3
- Vrouwengeschiedenis : 8 essays, [et al.] 1990, ISBN 90-70846-12-8
- Het water en de herinnering : de Zeeuwse watersnoodramp 1953 - 1993, 1993 ISBN 90-290-2771-1
- De mensen en de woorden : geschiedenis op basis van verhalen, 2004, ISBN 90-290-7476-0
