Sfinx van Gizeh
Van Wikipedia
De Sfinx van Gizeh is het grootste en meest bekende beeld van een sfinx ter wereld. Het staat bij de drie grote piramiden in Gizeh, waarvan de piramide van Cheops de bekendste is. Er bestaan nog veel onduidelijkheden over de sfinx, er zijn dan ook tal van theorieën over het ontstaan en de vorm. Ook zouden er nog ruimten onder de sfinx zijn, die nog niet zijn verkend.
Inhoud |
[bewerk] Oorsprong
Het is niet duidelijk wat de oorsprong en wie precies de makers waren. In 1817 werd een eerste poging gedaan de sfinx uit te gegraven door kapitein Giovanni Caviglia. Bij deze poging werd een deel van het lichaam blootgelegd (zie foto "De Sfinx in 1867" onderaan dit artikel). In 1925 werd de sfinx volledig uitgegraven.
Opvallend aan de sfinx is dat het hoofd uit verhouding (kleiner) is met de rest van het lichaam. Er is dan ook een theorie dat het oorspronkelijk een veel groter en ouder beeld was, wat door erosie zo was aangetast dat toen een nieuw hoofd is uitgehakt.
De grote sfinx ten zuiden van de Grote Piramide, vlak bij de daltempels van de piramide van Chefren, was mogelijk bedoeld als de wachter van de dodenstad. Vermoedelijk is hij tijdens het bewind van Chefren uit een stuk rots gebouwd dat nog was overgebleven nadat de rest van de stenen al voor de Grote Piramide was gebruikt. De kop is nu ernstig beschadigd. Een theorie is dat de gelaatstrekken waarschijnlijk van Chefren zijn. De inscriptie op de grote granieten droomstèle tussen de voorpoten vermeldt hoe een prins, de latere Tutmoses IV, eens na de jacht bij de sfinx lag te slapen en droomde dat de sfinx hem toesprak en hem de troon beloofde als hij hem uit het zand zou graven. Ook staat er een woord op deze stèle welke bijna precies overeen komt met de naam Chefren. Echter deze letters zijn niet geschreven in een cartouche. Alle faraonamen uit het oude Egypte werden geschreven in een cartouche. Het is daarom zeer onwaarschijnlijk dat deze letters de naam van de bouwer van de sfinx bevatten. De Sfinx wordt door orthodoxe egypthologen geschat op ca 2620 v.C. De reden voor deze datering schuilt in het feit dat de Sfinx wordt toegeschreven aan Chefren. Verder is er geen enkele aanwijzing dat de Sfinx rond 2620 v.C. gebouwd is. Het probleem met de datering van stenen objecten schuilt namelijk in het feit dat er geen C-14 (koolstof) datering op verricht kan worden. Dit omdat koolstof alleen voorkomt in organismen welke ooit geleefd hebben.
[bewerk] Trivia
Omdat de neus van de sfinx is afgebroken wordt daar in (teken)films soms op grappige wijze een verklaring voor gegeven (bijv. in het Asterix-album Astérix et Cléopatre uit 1965 en in de gelijknamige tekenfilm uit 1970). Een bekende theorie over de afgebroken neus van de sfinx wijt dit gebeuren aan de Franse keizer en krijgsheer Napoleon Bonaparte. Deze zou, toen hij zich op oorlogspad begaf en hierbij ook Egypte binnenviel, de neus van de sfinx hebben afgebroken met de bedoeling om de Egyptenaren (en dus indirect ook hun voorvaderen) te beledigen. Echter, op schetsen die Frederick Lewis Norden in 1737 heeft gemaakt (in 1755 gepubliceerd) wordt de sfinx al zonder neus afgebeeld. Al drie eeuwen daarvoor, in de vijftiende eeuw, schrijft de Egyptische historicus al-Maqrizi, het verloren gaan van de neus toe aan vandalisme in 1378 door Muhammad Sa'im al-Dahr, een Soefi fanaticus, die in woede uitbarstte toen hij Egyptische boeren aantrof die offerandes brachten aan de sfinx in de hoop dat ze zo hun oogst konden verhogen.
[bewerk] Alternatieve theorieën
Het lichaam van de leeuw vertoont verticale goten, de meest waarschijnlijke verklaring is dat deze goten tekenen zijn van erosie door langdurige en hevige regenval. Er zijn onderzoekers die hebben uitgerekend hoe lang het geleden zou zijn, dat het zo lang geregend heeft. En dat was rond het jaar 10.500 voor Christus. Rond die tijd zou de sfinx volgens de theorie een leeuw zijn, die was gericht op het punt waar zijn evenbeeld aan de sterrenhemel 's morgens opkwam. Een van de huidige hypotheses is dat de sfinx van Gizeh door farao Chefren gebouwd zou zijn om de bouwdatum van 'zijn' piramide voor eeuwig vast te leggen. Deze datum zou vastgelegd zijn met de positie van de sterren Sirius en Procyon (in de sterrenbeelden Grote en Kleine Hond) in combinatie met het sterrenbeeld Leeuw. Met de bouw van de piramide van farao Chefren werd op grond van deze hypothese in 2448 v.Chr. gestart. Voor meer informatie over deze hypothese zie onder Externe links.
De van oorsprong Belgische ingenieur Robert Bauval heeft in samenwerking met geologen en aan de hand van geologisch en astro-archeologisch onderzoek aan de sfinx zelf de stelling geopperd dat deze sfinx eerder zou dateren van 10500 v.Chr. Onder meer de verticale erosie die het beeld vertoont zou slechts door water kunnen zijn veroorzaakt, wat het beeld dus minstens zou dateren tot een periode van langdurige hevige regenval. Zijn bevindingen zijn samen met Graham Hancock verwerkt in het boek 'The Message of the Sphinx', uitgegeven 1997.
[bewerk] Externe links
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Great Sphinx of Giza op Wikimedia Commons. |
