Staatloosheid
Van Wikipedia
Staatloosheid, ook wel stateloosheid genoemd, is het ontbreken van een nationaliteit.
De Verenigde Naties besloten in verband met de onwenselijkheid van staatloze niet-vluchtelingen in 1954 het Verdrag betreffende de status van staatlozen op te stellen. De definitie van een staatloos (of: stateloos; de spelling statenloos is onjuist) persoon volgens dit Verdrag is: een persoon die door geen enkele staat, krachtens diens wetgeving, als onderdaan wordt beschouwd.
42 staten, waaronder Nederland en België, proberen staatlozen zoveel mogelijk rechten en vrijheden te verlenen die mensen met een nationaliteit ook hebben. In 1961 volgde de Conventie voor het Verminderen van Stateloosheid, waarbij bijvoorbeeld kinderen van staatlozen het recht kregen op de nationaliteit van het land van geboorte. Nederland en 16 andere staten hebben dit verdrag geratificeerd. In artikel 11 van deze Conventie wordt gesteld dat vluchtelingenorganisatie UNHCR een instantie moet oprichten die statelozen helpt bij het bewijzen van hun stateloosheid, een instantie die overigens nooit is opgericht. Beide verdragen bepalen dat staatlozen opgevangen dienen te worden.
De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens stelt in artikel 15:
- Een ieder heeft het recht op een nationaliteit.
- Aan niemand mag willekeurig zijn nationaliteit worden ontnomen, noch het recht worden ontzegd om van nationaliteit te veranderen.
[bewerk] Nederland
In 2000 telde Nederland volgens de IND 765 staatloze personen.
[bewerk] Anne Frank
Op 25 november 1941 trad het nieuwe Reichsbürgergesetz in werking waarmee Duitse joden die in het buitenland verbleven, zoals Anne Frank, hun staatsburgerschap ontnomen werd. Na het kwijtraken van hun Duitse nationaliteit werden ze later, als ze niet met succes konden onderduiken, als staatloos burger naar concentratiekampen gestuurd.
Tijdens de voorrondes van De grootste Nederlander, een tv-programma in 2004, werd voorgesteld Frank postuum de Nederlandse nationaliteit te verlenen; iets dat overigens niet gebeurd is.
[bewerk] Molukkers
Na de politionele acties en de erkenning van de onafhankelijkheid van Indonesië in 1949 kreeg Nederland te maken met een grote groep Molukkers die staatloos waren. Doordat zij in het KNIL gediend hadden aan de zijde van de Nederlanders, konden zij niet in Indonesië blijven. In Nederland echter wilden zij de Nederlandse nationaliteit niet aannemen, omdat zij wilden vasthouden aan een terugkeer naar de onafhankelijke Republiek der Zuid-Molukken. In 1976 werd door middel van een speciale wet (Wet betreffende de positie van Molukkers) geregeld dat de Molukkers recht hadden op een Nederlands paspoort, maar zij hun staatloosheid niet hoefden op te geven.
[bewerk] Roma
In september 2004 kwam de gemeente Veldhoven in het nieuws doordat zij zeven Roma-gezinnen had uitgeschreven. Hierdoor waren die feitelijk staatloos geworden en hadden ze plots geen recht meer op uitkeringen, subsidies, kinderbijslag of verzekeringen.
[bewerk] Ayaan Hirsi Ali
In 2006 kwam de staatloosheid in het nieuws door de paspoortaffaire omtrent Ayaan Hirsi Ali. Doordat minister Verdonk de Nederlandse nationaliteit aan Ali wilde ontnemen, had Ali hiermee staatloos kunnen worden; uiteindelijk behield zij echter de Nederlandse nationaliteit.
[bewerk] Film
De toestand van staatloosheid vormt een thema in de tragikomische film The Terminal.
