Thomas van Cantimpré
Van Wikipedia
Thomas van Cantimpré (1201 - circa 1272), ook bekend als Thomas Cantimpratensis, Thomas Brabantinus of Thomas van Bellenghem, was een middeleeuwse schrijver, predikant en theoloog. Hij was een beroemde telg van de adellijke familie De Monte van Bellenghem (thans Bellingen) uit de streek van Sint-Pieters-Leeuw, in de buurt van Brussel, vandaar zijn bijnaam 'van Brabant'.
Thomas van Cantimpré studeerde in Luik. Hij werd opgenomen in de augustijner abdij van Cantimpré en werd priester. Later trad hij toe tot de dominicaner orde te Leuven. Hij studeerde in Keulen en Parijs en werd professor te Leuven.
Thomas schreef verschillende heiligenlevens, maar hij is vooral bekend door zijn Liber de natura rerum dat hij schreef tussen ongeveer 1230 en 1245. In deze enorme encyclopedie compileerde Thomas de natuurkundige kennis van zijn tijd, de materie die later zou vallen onder disciplines als de antropologie, zoölogie, botanie, mineralogie, astronomie, astrologie en meteorologie. De bedoeling was om een inleidende tekst over natuurkunde te schrijven over voor predikanten en andere geestelijken. De encyclopedie is bekend in twee vormen, een negentiendelige versie uit 1228 en een twintigdelige versie uit 1244.
De boeken van de versie in twintig delen behandelen de volgende onderwerpen:
- 1. De anatomie van het menselijk lichaam
- 2. Het hart
- 3. De monsterlijke mensenrassen van het Oosten
- 4. Dieren (viervoetigen)
- 5. Vogels
- 6. Zeemonsters
- 7. Vissen
- 8. Slangen
- 9. wormen (insecten)
- 10. Algemene bomen
- 11. Aromatische en medicinale bomen
- 12. Eigenschappen van aromatische en medicinale planten
- 13. Autoriteiten en bronnen (schrijvers)
- 14. Kostbare stenen
- 15. Zeven metalen
- 16. Zeven hemelse gebieden
- 17. De sferen van de aarde en zeven planeten
- 18. De beweging van de lucht (weer en wind)
- 19. De vier elementen
- 20. Eclipsen en hemelse bewegingen
De in het Latijn geschreven encyclopedie van Thomas werd gebruikt als basis voor latere encyclopedieën. Het boek van Jacob van Maerlant, Der naturen bloeme, is een bewerking ervan in het Middelnederlands. Het diende ook als basis voor De animalibus van Albert de Grote, De proprietatibus rerum van Bartholomaeus Anglicus en het Speculum naturale van Vincent van Beauvais. De tekst werd ook in het Frans en Duits vertaald. De 'Liber de natura rerum' was het laatste wetenschappelijk werk van Thomas. De Dominicanen waren in deze jaren te {{Parijs]] verwikkeld in een strijd rond de rol wetenschappelijke studies. Wellicht verklaart dit mede waarom Thomas de rest van zijn leven besteedde aan zielzorg, naast prediking en studie de andere grote taak van de dominicanen
[bewerk] Literatuur
- Liber de natura rerum: Editio Princeps Secundum Codices Manuscriptos (Berlin/New York: Walter de Gruyter, 1973)
- Liber de natura rerum : Farbmikrofiche-Edition der Handschrift Würzburg, Universitäts-Bibliothek, M. ch. f. 150 (München: 2001; Series: Codices illuminati medii aevi 55)
- Liber de natura rerum: Bibliothèque Municipale de Valenciennes, MS 320
