Tienen (voetbalspel)

Van Wikipedia

Tienen (ook wel tien-tien-elven, tieneren, hooghoudertje of hooghouden genoemd) is een voetbalspel dat gespeeld wordt met vier of vijf spelers. Het spel kan overal gespeeld worden waar een geschikte goal te vinden is. Het doel van tienen is om de keeper zo snel mogelijk al zijn punten af te schieten. Het spel is bekend in heel Nederland, maar wordt vrijwel nergens met dezelfde regels gespeeld. Onderstaande regels zijn de algemene spelregels met de meest bekende variaties.

[bewerk] Scoren

Het spel is ten einde wanneer een van de spelers geen punten meer heeft. Om punten bij een speler (op dat moment altijd de keeper) af te schieten is het noodzakelijk om te scoren. Scoren mag alleen na een hoge pass van een medespeler (dus scoren uit een volley). De speler die de hoge pass ontvangt mag echter ook de bal zo lang hooghouden als hij wil en daarna proberen te scoren of de bal weer doorpassen (zonder de grond te raken) naar een andere speler. Een doelpunt is dus alleen geldig wanneer de bal vanaf degene die passt tot aan het schot de grond niet heeft geraakt, hoe vaak de bal daar tussenin geraakt wordt, waarmee de bal gescoord wordt en door welke speler maakt niet uit. Een legaal doelpunt telt normaal gesproken als één punt af van het puntentotaal van de keeper. Echter, er kan ook afgesproken worden om een kopbal, knietje, omhaal, pannagoal of familiebal als twee punten doen gelden. (Een familiebal is een doelpunt waarin iedere speler een aandeel heeft gehad zonder dat de bal de grond heeft geraakt) Alles één punt wordt alleen wel gezien als de meest volwassen en leuke manier van tienen omdat het geen geforceerde kopballen en hakjes brengt.

[bewerk] Begin van het spel

Tienen begint altijd door een speler die zegt voor hoeveel hij als startende keeper wil beginnen (en dus het nadeel heeft van het keepen). Dit aantal punten kan alles zijn boven de tien. Alle andere spelers kunnen de speler met het op dat moment laagstgezegde aantal onderbieden door een lager aantal punten te zeggen. Wanneer niemand voor een lager puntenaantal wil keepen dan het laagstgezegde aantal, zal degene die dit aantal heeft gezegd beginnen te keepen. Wanneer een speler voor elf punten als eerste in de goal wil gaan staan, zal hij gelijk mogen keepen. De startende keeper begint met het aantal punten waaronder geen enkele andere speler meer wilde bieden. Alle andere spelers beginnen met tien punten (vandaar de naam van het spel).

[bewerk] Wissel van keeper

De keeper is niet het gehele spel dezelfde persoon (anders zou deze altijd verliezen). De andere spelers moeten de plek van de keeper innemen wanneer:

De bal naast of over wordt geschoten
De bal in het doel wordt geschoten terwijl de bal de grond raakte tussen de pass en het schot (dropshot)
De bal in de handen van de keeper wordt geschoten zonder de grond te raken (vangbal)
De bal buiten het afgesproken speelveld gaat
Een speler hands maakt
Een speler een overtreding maakt op de keeper

Wanneer de bal via de lat of paal uitgaat, kan de regel "paaltje/latje redt" worden gebruikt. Dit betekent dat de keeper moet blijven keepen wanneer de bal via de paal of lat uitgaat, of als de keeper de bal vangt nadat deze van de paal of lat is afgekomen. Deze regel varieert nogal van groep tot groep.

Alleen als de keeper de bal vangt mag hij hem daarna gelijk naar een andere speler gooien zodat deze hem dan meteen kan scoren (de bal komt uit de lucht). Wanneer de keeper op een andere manier geen keeper meer is, wordt het spel voortgespeeld door middel van het passen van de bal door degene die net geen keeper meer is. (Hoewel sommige groepen ook voortspelen door middel van een inworp vanaf naast de paal. Het is echter gemakkelijk scoren zo.)

[bewerk] De keeper

De keeper moet ervoor zorgen zo weinig mogelijk tegengoals (punten) te krijgen, zodat hij niet af zal gaan. Vandaar dat de keeper dus moet proberen zo veel mogelijk ballen tegen te houden die legaal op doel worden geschoten (dropshots kan een keeper beter laten gaan) en moet proberen zelf weer in het veld te komen door de bal te vangen en/of de andere spelers "dwingen" de bal naast of over te schieten. Het gebied waarin de keeper zijn handen mag gebruiken moet van tevoren worden bepaald, opdat hij niet overal kan komen. (Hands voor de keeper kan leiden tot "dubbel keepen") Wanneer de bal via de keeper over de achterlijn gaat, gaat het spel gewoon verder doordat de keeper de bal weer in het spel brengt. Wanneer de bal via de keeper de goal in gaat, is het een legaal doelpunt (zelfs als het eigenlijk een dropshot was, maar weer niet wanneer dit een expres dropshot was).

[bewerk] Het speelveld & De bal

Het fijnste speelveld om te tienen is een hockeyveld, een handbalveld of een garagedeur (of iets gelijkends). Een hockey- of handbalgoal of een garagedeur heeft de perfecte afmeting om het spel te spelen en een harde ondergrond doet de bal beter stuiteren, wat de spelvreugde bevordert. Twee bomen op een grasveld met niet al te lang gras kan echter ook uitstekend zijn om te tienen.

Het beste wordt tienen natuurlijk met een voetbal gespeeld. Een variant met een footbag wordt ook gespeeld, wat weer leidt tot een heel ander spel. Deze variant gebruikt uiteraard een kleiner speelveld, en kleiner doel.

[bewerk] Eind van het spel

Het spel is afgelopen wanneer de keeper nul punten heeft. Er wordt echter vaak met zogenaamde "snoeppuntjes" of "snoepertjes" gespeeld. Dit zijn punten die een keeper kan krijgen wanneer hij geen punten meer heeft. Er zijn talloze varianten:

De eerste speler die op nul punten komt krijgt nog één punt
Alle spelers die op nul punten komen krijgen nog één punt
De speler die als eerst op nul punten komt krijgt n-1 punten, en de volgende speler n-2 punten, waar n het aantal spelers betreft
Een speler die op nul punten komt mag zelf kiezen hoeveel punten hij nog neemt, maar dit heeft negatieve gevolgen voor de actie die ondernomen wordt na het spel (zie Na het spel)

Bij elke variant is echter nog een variatie mogelijk, namelijk de manier waarop het laatste punt wordt afgemaakt. De keeper kan dan bijvoorbeeld kiezen om afgemaakt te worden door een kopbal, met de knie, alles behalve met de voet, etc.

[bewerk] Na het spel

De meest voorkomende "straf" wanneer een speler af is, is het zogenaamde "kontjeknal". Bij het kontjeknallen mogen alle deelnemende spelers een of meerdere keren schieten op de speler die af is, terwijl deze voorover gebukt in de goal gaat staan. Normaliter wordt geschoten van een afstand van 6 meter of meer. Ook het kontjeknallen is onderhevig aan zware variatie:

Spelers mogen maar één keer schieten, even vaak als hun nog resterende punten schieten, of één keer schieten plus één keer wanneer je raak schiet
Wanneer je raak schiet mag je vanaf een pas dicherbij nog een keer schieten (maar niet oneindig natuurlijk)
Wanneer een speler naast of over het doel schiet, moet deze speler naast de keeper voorovergebukt in de goal gaan staan

(Kontjeknallen wordt ook wel kontjerausen, blauwpoepen, kontjeblauwen of blauwkonten genoemd)

Het uiteindelijke doel van het tienen is echter niet het kontjeknallen, maar de mooie acties en goals die het spel opleveren.

Categorie: Voetbalterm