Wedderborg
Van Wikipedia
De Wedderborg, ook wel Huis te Wedde genoemd is een borg in het dorp Wedde in de provincie Groningen. De borg was eeuwenlang de zetel van de Heren van Westerwolde of hun vertegenwoordiger. De geschiedenis van de borg is dan ook nauw verweven met de geschiedenis van de streek.
Inhoud |
[bewerk] Het geslacht Addinga
De geschiedenis van de borg begint rond 1360. Adde (ook wel Edde genoemd) Addinga had Westerwolde in leen gekregen van de abt van het klooster te Corvey. Oorspronkelijk kwam Addinga uit het Reiderland, maar was daar volgens de verhalen zijn bezit kwijtgeraakt aan de oprukkende Dollard, ofwel verjaagd na de Marcellusvloed van 1362. Om zijn positie in Westerwolde te versterken zou hij toen de Wedderborg hebben gebouwd.
Adde en zijn opvolgers hebben moeite om hun gezag te vestigen. Westerwolde was een heerlijkheid van Munster en Corvey, maar kon door middel van het Westerwoldse landrecht zelf de meeste zaken regelen. Onenigheid ontstond toen Addinga de rechtspraak wilde verplaatsen naar de Wedderborg, in strijd met het landrecht. Er ontstond een strijd tussen de bevolking en de Addinga's. Daarbij riep de bevolking de steun in van de stad Groningen. Met hulp van de stad werd die strijd gewonnen. In 1478 werd de borg vernield. De stad bouwde een nieuwe borg aan de Pekel Aa van waaruit de stad zijn invloed verder probeerde uit te breiden. De borg werd in 1486 nog door Haye Addinga herbouwd, na toestemming van de bisschop van Munster te hebben gekregen.
[bewerk] Gelre, Karel V en de Opstand
In 1530 werd de borg ingenomen door Berend van Hackfort in opdracht van Karel van Gelre. Hackfort werd aangesteld als drost en versterkte de borg. Hij slaagde er echter niet in de borg in handen te houden, in 1536 werd de borg ingenomen door Georg Schenk van Toutenburg die namens Karel V de functie van drost ging bekleden.
Bij het begin van de tachtigjarige oorlog in 1568 nam Adolf van Nassau zijn intrek in de borg. Vanuit Wedde trok hij op naar Heiligerlee, waar de slag werd gewonnen, maar Adolf sneuvelde. Tijdens deze veldslag sneuvelde ook Jean de Ligne, de graaf van Aremberg (1525-1568). Aremberg was heer van Westerwolde. In de volgende 25 jaar was de borg afwisselend in handen van de Spanjaarden en de Staatsen. In 1593 werd de borg definitief ingenomen door Willem Lodewijk van Nassau.
[bewerk] De Stad als Heer van Westerwolde
Uiteindelijk kocht de stad Groningen de heerlijkheid Westerwolde. De borg werd de zetel van de drost namens de stad. De stad zou heer blijven tot de Franse tijd. In die bijna twee eeuwen was de borg nog tweemaal toe veroverd, beide malen door de bisschop van Munster.
Een van de opmerkelijkste drosten in deze periode was Rudolf de Mepsche. Deze was oorspronkelijk grietman te Faan. Zijn positie in Faan was echter onmogelijk geworden na een veelvoud van door hem begonnen processen wegens sodomie. In 1750 werd hij daarom 'weggepromoveerd' naar Wedde, maar ook daar was hij niet te handhaven.
[bewerk] Het einde van de Heerlijkheid
De Franse tijd bracht ook het einde van de heerlijke rechten. Westerwolde werd een deel van de provincie Groningen. De drost werd baljuw, maar bleef nog wel belast met de rechtspraak, Dit duurde nog tot 1818 toen de laatste baljuw President van de nieuwe rechtbank te Winschoten werd.
De stad had geen belang meer bij de borg en wilde deze verkopen voor de sloop. Dat werd voorkomen doordat de borg door notaris Koning werd gekocht. De familie Koning was tot 1955 eigenaar van de borg. In dat jaar werd de borg verkocht aan het waterschap, later, in 1990, aan de gemeente Bellingwedde.
[bewerk] Toekomst
In de borg zetelt tegenwoordig de Streekraad Oost-Groningen. De gemeente wil echter van de borg af en hoopt deze te verkopen aan een particulier. De borg is niet voor het publiek toegankelijk.
