Archeowce
Z Wikipedii
Archeowce (łac. Archaea; przestarz.: Archaebacteria, Archea, pl.: archeany) – organizmy zaliczane tradycyjnie wraz z eubakteriami do prokariotów. Pierwotnie uważano nawet, że są ewolucyjnie starsze od bakterii właściwych, obecnie jednak wiadomo, że grupy te ewoluowały równolegle i są jednakowo stare. Wg niektórych systematyków (Carl Woese) należy archeowce traktować jako odrębną linię ewolucyjną i nadać im rangę domeny. W tym wypadku należy rozróżnić trzy równoległe domeny:
Archeowce są stosunkowo słabo zbadane i opisywane często w kontekście różnic względem eubakterii. Główne z nich to: odmienna budowa ściany komórkowej (a konkretnie brak mureiny) oraz obecność estrów kwasów tłuszczowych przy jednoczesnym braku fosfolipidów w błonie komórkowej. Te estry, przebiegające zwykle przez obie warstwy błony powodują, że jest ona częściowo jednowarstwowa. Ściana komórkowa nie zawiera peptydoglikanów. Archeowce mają też nietypowe procesy metaboliczne (chemoautotrofy np. redukujące siarczany).
Istnieje istotna różnica między bakteriami a archeowcami, jeśli chodzi o organizację materiału genetycznego. U archeowców kwas DNA jest upakowany w nić nukleosomów, której rdzeń tworzą białka histonowe. Ponadto materiał genetyczny Archebacterii jest nieciągły, to znaczy przedzielony intronami.
Pewne cechy procesów transkrypcji i translacji u archeowców przypominają bardziej eukariota niż bakterie, przykładowo polimeraza RNA zbudowana jest podobnie do eukariotycznych polimeraz RNA, a do inicjacji transkrypcji potrzebuje białkek homologicznych do eukariotycznego TFIIB (TFB) i eukariotycznego białka wiążącego sekwejncję TATA (TBP).
Spis treści |
[edytuj] Budowa
Archeowce są bardzo zróżnicowane zarówno pod względem morfologii jak i fizjologii. Niektóre żyją jako pojedyncze komórki, inne tworzą nitki lub agregaty (kolonie). Mogą być sferyczne, pałeczkowate, spiralne lub płatowate. Średnica waha się 0,1µm do ponad 15µm, a włókna nawet osiągają do 200µm. Ich rozmnażanie jest również bardzo różnorodne – może to być podział, pączkowanie lub fragmentacja.
[edytuj] Historia badań
Archeowce zostały rozpoznane w latach 70. XX w. przez Carla Woese z Uniwersytetu Illinois metodą porównań sekwencji genów i białek. Wcześniej przedstawicieli archeowców zaliczano do bakterii. Większość znanych gatunków żyje w środowiskach ekstremalnych, takich jak wody gorące, wody silnie zakwaszone lub silnie alkaliczne, solanki, stężone roztwory innych minerałów. Szczególnie znane są z występowania w gejzerach i w kominach hydrotermalnych, na dnie oceanów. Niektórzy przedstawiciele są jednak spotykani w środowiskach zimnych, a kilka gatunków wykryto nawet w przewodach pokarmowych zwierząt, ale ze względu na niezwykłą biochemię archeowce są raczej nieszkodliwe dla przedstawicieli innych domen. W każdym razie u ludzi nie znane są infekcje spowodowane archeowcami. Być może wynika to tylko z faktu, że po prostu do tej pory takie chorobotwórcze archeowce nie zostały odkryte, mimo że wiele gatunków zamieszkuje np. naszą okrężnicę.
[edytuj] Podział archeowców
Do archeowców należą wszystkie znane nam obecnie mikroorganizmy żyjące w ekstremalnie wysokich temperaturach (np. w gorących źródłach). W odróżnieniu od bakterii właściwych, te z nich, które przeprowadzają fotosyntezę, nie mają chlorofilu. Wszystkie używają też jako składników pokarmowych prostych związków organicznych i nieorganicznych, ale nie potrafią rozkładać związków bardziej skomplikowanych.
Z punktu widzenia fizjologii mogą być aerobami, fakultatywnymi lub ścisłymi anaerobami. Niektóre są mezofilami, inne hipertermofilami (mogą żyć w temperaturze powyżej 100°C). Ze względu na sposób odżywiania zajmują szerokie spektrum od chemolitoautotrofów po organotrofy.
Archeowce zostały podzielone na trzy główne grupy pod względem środowiska bytowania:
- ekstremalnie halofilne
- ekstremalnie termofilne
- metanogeniczne
