Bitwa na Kulikowym Polu
Z Wikipedii
Bitwa na Kulikowym Polu (ros. Куликовская битва) - bitwa między wojskami rosyjskimi a Mongołami i Tatarami, która miała miejsce 8 września 1380 roku.
Spis treści |
[edytuj] Tło
Wielki książę moskiewski i włodzimierski Dymitr postanowił zrzucić zwierzchnictwo Złotej Ordy i odmówił płacenia daniny. Wzrost jego potęgi niepokoił sąsiadów, Litwę i Riazań, które w tej sytuacji zawiązały z Tatarami sojusz przeciwko Moskwie. Wojska sojuszników miały spotkać się nad Oką. Pragnąc do tego nie dopuścić, Dymitr ruszył ze swoimi wojskami na południe przeciwko Tatarom, którym przewodził chan Mamaj. Do spotkania wrogich armii doszło 8 września 1380r. na równinie nad Donem, tzw. Kulikowym Polu.
[edytuj] Bitwa
Po starciu obu straży przednich, zakończonym sukcesem Tatarów, którzy zepchnęli ruskie pułki straży i przedni na siły główne, Mamaj wprowadził do walki większość swoich sił głównych. Uderzył na wojska moskiewskie na całej linii. Uderzenie na prawe skrzydło wojsk moskiewskich zostało odparte z dużymi stratami po obu stronach. W centrum Tatarzy przebili sie przez szyk wojsk moskiewskich, docierając do pułku wielkiego, dowodzonego przez samego księcia Dymitra i wiążąc go walką. Na lewym skrzydle wojsk Tatarzy zdołali wykonać manewr obejścia i wyszli na jego tyły, powodując popłoch.
Książę Dymitr wprowadził do boju część rezerw, pozostawił jednak niezaangażowany w walce tzw. pułk zasadzki dowodzony przez wojewodę Dymitra Bobroka Wołyńca. Stał on ukryty w lesie, więc Tatarzy nie wiedzieli o jego istnieniu. Akcja rezerw pozwoliła księciu Dymitrowi na podtrzymanie załamującego się lewego skrzydła, jednak sytuacja tam nadal była poważna. Wtedy Tatarzy, chcąc wykorzystać chwilowy sukces, rzucili resztę swoich sił głównych do złamania lewego skrzydła moskiewskiego. Prawdopodobnie Mamaj sądził, że książę Dymitr zaangażował już całość sił (nie wiedział o istnieniu pułku zasadzki). Pod naporem wojsk tatarskich Rusowie zaczęli się cofać. Na zagrożony odcinek skierował się sam książę Dymitr, który znalazł się zaraz w niebezpieczeństwie. Obalony z konia i kontuzjowany (być może także ranny) wycofał się pieszo z pola bitwy i już do końca nie wziął w niej udziału. Nie on zatem dowodził bitwą w rozstrzygającej fazie, która właśnie się zaczynała.
Po pewnym czasie jazda tatarska ostatecznie złamała kawalerię lewego skrzydła wojsk moskiewskich i starła się z ustawioną z tyłu piechotą. Spychając ją minęła ustawiony w lesie pułk zasadzki. W tym momencie Dymitr Bobrok Wołyniec niespodziewanie uderzył pułkiem zasadzki na tyły Tatarów. Prawe skrzydło wojsk tatarskich, obejmujące wówczas większość ich sił zostało momentalnie rozbite. Na widok jego klęski wyczerpane już walką lewe skrzydło i centrum wojsk moskiewskich przeszło do kontrnatarcia. Atakowani z dwóch stron Tatarzy lewego skrzydła zostali niemal w całości wycięci. Również Tatarzy z centrum zostali rozbici i ratowali się ucieczką. Pozostała w tym miejscu tylko najemna piechota, która atakowana z centrum i ze swej prawej strony (przez zwycięskie lewe skrzydło ruskie), po twardej obronie została rozbita. W tym momencie do kontrataku przeszło broniące się dotąd prawe skrzydło armii moskiewskiej.
Klęska Tatarów była zupełna. Rzucili się do ucieczki, ścigani przez Rusów. W trakcie pościgu Rusowie dopędzili samego Mamaja z jego eskortą. Według przekazów moskiewskich ostatecznie uszedł on w towarzystwie czterech wojowników, tylu bowiem zostało z jego jednostki przybocznej. Jednocześnie Rusowie szturmem wzięli obóz tatarski.
Pościg za Tatarami prowadzono przez około 50 kilometrów, zadając im wielkie straty (dowodził nim Bobrok Wołyniec). W tym czasie zdołano odnaleźć na pobojowisku kontuzjowanego księcia Dymitra.
Na wieść o klęsce Tatarów idące im z pomocą wojska litewskie pod wodzą Jagiełły i riazańskie pod wodzą Olega wycofały się.
[edytuj] Konsekwencje bitwy
Dzięki temu zwycięstwu rozpoczął się proces uniezależniania się Moskwy od zwierzchnictwa Złotej Ordy i budowy państwa rosyjskiego w oparciu o rosnącą potęgę i autorytet Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Zwycięzca, książę Dymitr, otrzymał przydomek "Doński" i jest do dzisiaj rosyjskim bohaterem narodowym.
Z czasem bitwa obrosła legendami. M.in. wojskom moskiewskim mieli się poprzedniej nocy objawić święci Borys i Gleb, zaś jeden z moskiewskich żołnierzy, niejaki Foma Kacibej, miał mieć przed bitwą wizję zwiastującą zwycięstwo wojsk moskiewskich.
[edytuj] Bibliografia
- L. Podhorodecki: Kulikowe Pole 1380, Warszawa 1986, ISBN - 83-11-07213-2
