Czarnuszka siewna
Z Wikipedii
| Czarnuszka siewna | |
 1-6 Nigella sativa 7-12 N. damascena |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Ranunculopsida |
| Podklasa | jaskrowe |
| Rząd | jaskrowce |
| Rodzina | jaskrowate |
| Rodzaj | czarnuszka |
| Gatunek | czarnuszka siewna |
| Nazwa systematyczna | |
| Nigella sativa L. | |
Czarnuszka siewna (Nigella sativa L. Sp.Pl. 1753) - gatunek rośliny jednorocznej z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Pochodzi z Europy Południowej i Azji Zachodniej.
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- roślina o wysokości 15-50 cm
- Łodyga
- wzniesiona i rozgałęziona
- Liście
- Podwójnie pierzastosieczne o równowąskich odcinkach.
- Kwiaty
- działki kielicha białych do bladobłękitnych z błękitnym unerwieniem i szczytach seledynowych. Działki okwiatu szerokojajowate, przekształcone w dwuwargowe miodniki osadzone na trzonkach. Kwitnie od maja do września.
- Owoce
- Składają się z 5 do 10-ciu mieszków, całkowicie zrośniętych ze sobą, zwieńczonych zaschniętymi słupkami, o prawie dorównującej im długości. Zawierają czarne, trójgraniaste nasiona o smaku gorzkiej kawy i korzennym (muszkatałowym) zapachu.
- Biotop
- Obecnie rzadko uprawiana (głównie importowana z krajów śródziemnomorskich), ale spotykana zdziczała (tzw. ergazjofigofit) jako roślina ruderalna i chwast zbożowy.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza:
- Surowiec: Nasienie czarnuszki - Semen Nigellae (Semen Melanthii, Semen Cumini)
- Przetwór: Olejek z czarnuszki siewnej - Oleum Nigelle (Oleum Melanthii aethereum).
- Skład: Nasiona zawierają dużo tłuszczu (do 40%), olejek lotny (do 1,5%), saponinę - melantynę (silnie trującą dla ryb, ale w dużych ilościach szkodliwą również dla organizmów stałocieplnych), garbniki, gorycz - nigellinę i alkaloid - damasceinę.
- Działanie: Żółciopędne, moczopędne, wiatropędne, przeciwrobaczycowo oraz rozkurczająco na mięśnie gładkie, wzmagają wydzielanie mleka. Aby sporządzić odwar leczniczy należy łyżeczkę nasion zalać filiżanką wody i pić 2 razy dziennie. Czarnuszkę stosuje się również w przypadku nieżytu oskrzeli.
- Sztuka kulinarna: czarne nasiona służą jako dodatek do pieczywa, do przetworów warzywnych, do aromatyzowania wina oraz w niewielkim zakresie do produkcji olejku eterycznego używanego w cukiernictwie.
[edytuj] Ciekawostki
- W starożytności używano jej jako panaceum.
- Mielone nasiona czarnuszki stanowią dobrą namiastkę pieprzu, gdyż u osób wrażliwych nie podrażniają błony śluzowej żołądka.
- Krewniaczka - czarnuszka damasceńska (Nigella damascena) jest rośliną ozdobną.
