Czasowniki modalne w języku niemieckim
Z Wikipedii
Czasowniki modalne w języku niemieckim, podobnie jak czasowniki modalne w innych językach, służą w zdaniu do określania stosunku podmiotu lub mówcy do czynności wyrażanej przez czasownik główny.
Niemieckie czasowniki modalne to:
- dürfen - wyraża pozwolenie
- können - wyraża możliwość bądź umiejętność
- mögen - wyraża upodobanie, w niektórych użyciach także możliwość, życzenie lub pragnienie
- müssen - wyraża konieczność bądź przymus (wewnętrzny lub zewnętrzny)
- sollen - wyraża powinność bądź rozkaz, w niektórych użyciach także domniemanie
- wollen - wyraża chęć, zamiar
[edytuj] Odmiana w czasie teraźniejszym
Czasowniki modalne charakteryzują się nietypową na tle innych czasowników niemieckich odmianą w czasie teraźniejszym trybu orzekającego (Indikativ Präsens). Przyjmują równe, nieregularne formy pierwszej i trzeciej osoby liczby pojedynczej. Druga osoba liczby pojedynczej tworzona jest przez dodanie regularnej końcówki fleksyjnej -st do form osoby pierwszej i trzeciej (a nie do tematu).
Poniżej przedstawiono formy niemieckich czasowników modalnych w czasie teraźniejszym trybu orzekającego (Indikativ Präsens).
| dürfen | können | mögen | müssen | sollen | wollen | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ich | darf | kann | mag | muss | soll | will |
| du | darfst | kannst | magst | musst | sollst | willst |
| er, sie, es | darf | kann | mag | muss | soll | will |
| wir | dürfen | können | mögen | müssen | sollen | wollen |
| ihr | dürft | könnt | mögt | müsst | sollt | wollt |
| sie, Sie | dürfen | können | mögen | müssen | sollen | wollen |
[edytuj] Odmiana w czasach złożonych
W czasach złożonych, kiedy w zdaniu występuje czasownik posiłkowy, czasowniki modalne zachowują zawsze formę bezokolicznika (także w czasach przeszłych), np. Ich habe das machen müssen, a nie: *Ich habe das machen gemusst. Nie dotyczy to sytuacji, kiedy czasownik modalny występuje w zdaniu w funkcji czasownika głównego, np. Ich habe ihn sehr gemocht.
W konstrukcjach zdań podrzędnych wymagających szyku końcowego czasownik posiłkowy zajmuje pozycję przed dwoma bezokolicznikami (przed czasownikiem głównym i modalnym), np. Er sagt, dass ich das werde machen müssen, a nie: *Er sagt, dass ich das machen müssen werde.
Analogicznie do czasowników modalnych zachowuje się w czasach złożonych również czasownik lassen, np. Er sagt, dass er sich hat untersuchen lassen. W przypadku tego czasownika reguła specjalnego szyku często nie jest jednak restrykcyjnie przestrzegana.
