Doksografia
Z Wikipedii
Doksografia - (gr. doksa, pogląd i gráphein, pisać) - stosowana często w starożytności metoda całościowego opisu poglądów (doksai) filozofów, przy czym czasem termin ten odnosi się także do fragmentów dzieł, które zawierają takie opisy, np. wielu pism Arystotelesa. Termin "doksografia" bywa przeciwstawiany terminowi "biografia", używanemu dla dzieł opisujących przede wszystkim żywoty filozofów, a nie ich poglądy, np. dla Diogenesa Laertiosa. Podział ten nie jest jednak rygorystycznie przestrzegany.
Termin "doksogafia" utworzył i zdefiniował niemiecki filolog i historyk filozofii Hermann Diels w dziele Doxographi Graeci (1879), stanowiącym monumentalny zbiór wszystkich zachowanych pism i fragmentów dokograficznych. On też zaproponował rozróżnienie między biografią a doksografią.
W ramach wyróżnionej przez Dielsa kategorii "doksografii" mozna wyróżnić trzy podtypy: placita (pisma o poglądach), pisma o szkołach filozoficznych (peri haereseon) i tzw. "sukcesje" (diadochai) - wszystkie te trzy słowa występują w tytułach starożytnych pism doksograficznych. Grupa pism zwanych placita (łac. "poglądy") lub doksai (gr. "poglądy") obejmuje te pisma, które systematycznie gromadzą wypisy z dzieł filozofów ułożone według grup tematycznych. Przykładem dzieła z tej grupy może być zbiór utworzony przez Aetiosa, zrekonstruowany przez Dielsa na podstawie Placita philosophorum Pseudo-Plutarcha i cytatów zachowanych w antologii Jana Stobajosa. Pisma typu peri haereseon uporządkowane są według szkół i kierunków filozoficznych lub według znanych filozofów. Przykładami pism tego rodzaju mogą być Żywoty i poglądy sławnych filozofów Diogrensa Laertiosa lub dzieło Ariusza Didymosa. Pisma typu diadochai grupują wypisy z pism filozofów według linii sukcesji mistrzów i uczniów.
Prócz tych trzech rodzajów wyborów, systematyczne przeglądy opinii różnych filozofów występują często także w samodzielnych pismach filozoficznych - np. O naturze bogów Cycerona zawiera obszerny, chronologiczny przegląd poglądów teologicznych w filozofii starożytnej. Ta częsta praktyka ma źródło prawdopodobnie w dialektycznej metodzie filozoficznej Arystotelesa, który jako pierwszy zwykł czynić tego rodzaju przeglądy, gromadząc sprzeczne opinie poprzedników i w polemice z nimi dając własne rozwiązanie problemu. Uczeń Arystotelesa, Teofrast, rozwinął tę jego działaność, tworząc pierwsze dzieło filozoficzne i pierwszą systematyczną historię filozofii. Dzieło to, Historia filozofii – poglądy filozofów przyrody w 18 księgach, przedstawiające rozwój poglądów na filozofię naturalną, zachowało się tylko we fragmentach.
W okresie hellenistycznym i rzymskim doksografia bardzo się rozwinęła - powstało wtedy bardzo wiele różnego typu wuypisów z dzieł dawniejszych filozofów. Często jednak stawała się schematyczna i jałowa, tracąc element polemiczny i analityczny, przedstawiając mniej cele i dowody systemów filozoficznych, a bardziej zbierając materiał czysto erudycyjny. Także w okresie patrystycznym powstawało wiele dzieł doksograficznych, służących często do polemiki z filozofią pogańską.
