Dowód
Z Wikipedii
Dowód to rozumowanie analityczne, dedukcyjne lub inne, które prowadzi do wykazania prawdziwości pewnego twierdzenia przy użyciu umownie dopuszczalnych i uznanych środków jak aksjomaty, zasady rozumowania oraz założenia twierdzenia.
Dowód jest sposobem rozumowania używanym w wielu dziedzinach nauki i kultury, a nawet w dziedzinach praktycznych jak prawo czy kryminalistyka, w każdej z nich ma jednak właściwą danej dziedzinie formę dzięki używaniu dopuszczalnych w danej dziedzinie środków. Często w dziedzinach praktycznych i naukach przyrodniczych pomija się istniejące rozumowanie i utożsamia się podanie dowodu ze wskazaniem faktów, przedmiotów, zjawisk lub doświadczeń, które uprawomocniają tezę twierdzenia. Warto jednak pamiętać, że każda forma dowodu zawiera w sobie pewna formę rozumowania dedukcyjnego i że z tzw. gołych faktów nigdy nic nie wynika.
W matematyce dowód jest formalnym rozumowaniem korzystającym z zasad logiki, aksjomatów oraz założeń twierdzenia i wcześniej udowodnionych twierdzeń (porównaj dowód (matematyka)).
W naukach przyrodniczych mówi się często że pewna obserwacja lub doświadczenie jest dowodem pewnej tezy, przez co należy rozumieć, że wyniki doświadczenia wespół z pewnym tokiem rozumowania uprawniają do przyjęcia prawdziwości tezy. Stosuje się zarówno dowody wprost jak i nie wprost a także rozumowania statystyczne (uprawdopodabniające ) - indukcję, która jest głównym mechanizmem rozwoju wiedzy w naukach przyrodniczych.
W dziedzinach kultury takich jak historia lub dziedzinach praktycznych jak prawo czy kryminalistyka logiczny kształt dowodu jest zwykle mocno sformalizowany (w sensie używanych środków ) i zachowując podobny charakter i znaczenia jak w naukach przyrodniczych, ograniczony jest do formy dowodu wprost.
W historii przez dowód rozumie się zwykle źródło pisane dostarczające poparcia danej tezy czyli utożsamia się proces dowodzenia tezy z podaniem źródła wskazującego bezpośrednio na jej prawdziwość. Takie rozumienie bliskie jest prawnemu czy kryminalistycznemu rozumieniu pojęcia dowodu, gdzie słowo dowód uznaje się za synonim przedmiotu lub zdarzenia stanowiącego podstawowy element w rozumowaniu dowodowym uprawniający do przyjęcia tezy ( np. oskarżenia ) za prawdziwe. Milcząco zakłada się przy tym, że istnieje oczywisty i prosty związek pomiędzy tezą twierdzeń (np. oskarżeniem) a przedstawionymi faktami (np. zebranymi odciskami palców). Jeśli brak takiego bezpośredniego i oczywistego związku mówimy nie o istnieniu dowodów lecz o poszlakach wskazujących na prawdziwość pewnej tezy.
[edytuj] Rodzaje dowodów
- dowód wprost
- dowód nie wprost (zwany także apagogicznym, sokratejskim)
- dowód indukcyjny (zobacz: Indukcja matematyczna)
