Filip IV Habsburg

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Filip IV Habsburg

Obraz Diego Velázqueza

Filip IV Habsburg (Felipe IV, ur. 8 kwietnia 1605 w Valladolid, zm. 17 września 1665 w Madrycie) - król Hiszpanii i Portugalii (jako Filip III, Filipe III). Syn Filipa III i Małgorzaty Habsburg.

Na wzór ojca znaczną część władzy przekazał w ręce validos, spośród których największy wpływ na króla miał Gaspar de Guzmán, hrabia de Olivares, później diuk de Sanlúcar la Mayor (stąd zwany conde-duque, hrabia-diuk). Obaj w znacznie większym stopniu niż poprzednicy (tj. Filip III i Lerma) dbali o interes państwa, nie potrafili jednak przeciwstawić się klęskom, niepomyślnym zdarzeniom i skutkom własnych błędnych posunięć, które spadały na Hiszpanię przez ponad czterdzieści lat panowania króla (1621-1665). W efekcie podczas jego rządów dopełniła się tzw. dekadencja Hiszpanii – proces, który rozpoczął się już za rządów Filipa III. Ten czas to m.in. bunty poszczególnych prowincji Korony i zjednoczonych królestw: Katalonii i Aragonii (1640), Portugalii (utrata królestwa w 1640), Andaluzji (1641), Neapolu i Sycylii (1657), a także rosnący kryzys ekonomiczny spowodowany imperialną polityką Olivaresa, straty w Nowym Świecie na rzecz Anglii Cromwella (Jamajka 1655), wyczerpanie kraju wieloletnimi wojnami. Filip IV zakończył konflikty zbrojne z Niderlandami czym uznał niepodległość Holandii (pokój westfalski 1648) oraz Francją (pokój pirenejski). Podobnie jak jego ojciec, słynął jako mecenas i przyjaciel malarzy (Velázquez) i pisarzy (Lope de Vega, Calderón). Zmarł 17 września 1665 w Madrycie.

Spis treści

1 Małżeństwa i potomstwo
- 1.1 Pierwsze małżeństwo
- 1.2 Drugie małżeństwo
2 Bibliografia

[edytuj] Małżeństwa i potomstwo

[edytuj] Pierwsze małżeństwo

18 października 1615 ożenił się z Elżbietą Burbon, córką króla Francji Henryka IV Burbon i Marii Medycejskiej. Miał z nią ośmioro dzieci:

Marię Małgorzatę (ur. 14 sierpnia 1621; zm. 15 sierpnia 1621)
Małgorzatę Marię Katarzynę (ur. 25 listopada 1623; zm. 22 grudnia 1623)
Marię Eugenię (ur. 21 listopada 1625; zm. 21 lipca 1627)
Elżbietę Marię Teresę (ur. 31 października 1627; zm. 1 listopada 1627)
Baltazara Karola - nastepcę tronu (ur. 17 października 1629; zm. 9 marca 1646)
Franciszka Ferdynanda (ur. 12 marca 1634; zm. 12 marca 1634)
Marię Annę Antonię (ur. 17 stycznia 1636; zm. 5 grudnia 1636)
Marię Teresę (ur. 10 września 1638; zm. 30 lipca 1683) – żonę Ludwika XIV, króla Francji

[edytuj] Drugie małżeństwo

Karol II, długo oczekiwany syn i spadkobierca Filipa. Z powodu kazirodztwa poprzez wielokrotne małżeństwa w szerszym gronie rodzinnym, Karol, chory na umyśle, był prawdopodobnie ofiarą tego procesu.

Drugą małżonką Filipa była córka Ferdynanda III, Marianna Habsburg (lub Maria Anna). Związek został zawarty 8 listopada 1649 i jest dzisiaj oceniany jako reakcja na śmierć jedynego syna i następcy tronu - Baltazara Karola (zmarł on krótko po umowie z cesarzem Ferdynandem III, w której ustanowiono jego małżeństwo z Marianną Habsburg). W tym czasie 42-letni Filip postanowił sam obrać narzeczoną zmarłego syna jako przyszłą żonę, mimo że 13-letnia dziewczynka była jego siostrzenicą. Marianna przybyła do Madrytu jesienią 1649, w wieku 15 lat. Mimo że Filip spłodził zdrowe potomstwo z jego metresami, jego żona poroniła kilkakrotnie lub narodzone noworodki zmarły krótko po porodzie.

Filip i Marianna mieli pięcioro dzieci:

Małgorzatę Teresę (ur. 12 lipca 1651; zm. 12 marca 1673) – 1666 małżeństwo z Leopoldem I,
Marię (ur. 5 grudnia 1655),
Felipe Próspero (ur. 5 grudnia 1657; zm. 1661),
Tomása Carlosa (ur. 23 grudnia 1658; zm. 1659),
Karola II (ur. 6 listopada 1661; zm. 1 listopada 1700 w Madrycie). Następca króla Filipa IV od początku był chorym i słabym dzieckiem. Na nim pokazał się rezultat wielkrotnych małżeństw w gronie rodzin królewskich. W normalnych warunkach każdy człowiek ma w piątej generacji ponad 32 różnych przodków, Karol II miał tylko dziesięciu (siedmiu jego pradziadków byli bezpośrednimi potomkami Joanny Szalonej).

Po dziewięcioletnim małżeństwie pozotała tylko córka Małgorzata Teresa Habsburg która, podobnie jak jej matka, została żoną swojego własnego wujka - Leopolda I Habsburga. Potomstwo tego małżeństwa:

Filip IV był również ojcem nieślubnego syna: Johann Joseph (ur. 7 kwietnia 1629).

[edytuj] Bibliografia

J. Kieniewicz, Historia Półwyspu Iberyjskiego. Od czasów prehistorycznych do nowożytności, Warszawa 1983.
P. Vilar, Historia Hiszpanii, Warszawa 1991.
M. Tunón de Lara, J. Valdeón Baruque, A. Domínguez Ortiz, Historia Hiszpanii, Kraków 1997.
F. Martín Sanz, La política internacional de Felipe IV, Segovia 1998.