Friedrich Wilhelm Murnau

Z Wikipedii

Friedrich Wilhelm Murnau właśc. Friedrich Wilhelm Plumpe (ur. 28 grudnia 1888r., zm. 11 marca 1931r.) – niemiecki reżyser filmowy. Jego technika filmowania była przełomowa jak na ówczesne czasy. Wprowadził opcje kamery ruchomej, rezygnując przy tym z kamery statycznej oraz rozpowszechnił wykorzystanie zoomu. Zginął w wypadku samochodowym.

[edytuj] Biografia

Friedrich Wilhelm Plumpe dorastał w rodzinie mieszczańskiej. Jego ojciec pracował w fabryce sukna, jego matka była nauczycielką. Gdy był młodszy, jego rodzice przeprowadzili się do Kassel, gdzie uczęszczał do gimnazjum. Później studiował filologię i historię sztuki w Berlinie i Heidelbergu. Podczas studiów zwrócił na niego uwagę znany niemiecki reżyser Max Reinhardt, który umożliwił mu studia w swojej szkole aktorskie. Friedrich zaczął grać, był również asystentem reżysera. To wtedy Friedrich przyjął pseudonim artystyczny Friedrich Murnau (od nazwy niemieckiej miejscowości Murnau am Staffelsee. Do jego ówczesnych przyjaciół należała między innymi malarką ekspresjonistyczną Else Lasker-Schüler należąca do grupy artystycznej Der Blaue Reiter.

Podczas I wojny światowej służył najpierw w piechocie, następnie (od 1917 roku) w lotnictwie. Pewnego dnia, nie wiadomo, czy umyślnie, czy w wyniku błędu nawigacyjnego, wylądował na terenie Szwajcarii, gdzie był internowany w mieście Andermatt. Jednak po wygranej w konkursie na patriotyczną sztukę teatralną, mógł rozpocząć pracę w teatrze w Lucernie.

W 1919 roku Murnau powrócił do Berlina by rozpocząć tam pracę filmowca. Jego pierwszy film o tytule Der Knabe ist Blau niestety zaginął, podobnie jak kilka z jego późniejszych filmów. Podczas kręcenia filmu Der Bucklige und die Tänzerin rozpoczął on współpracę ze scenarzystą Carlem Mayerem, którego scenariusze posłużyły sześciu kolejnym filmom. Do innych artystów, którzy współpracowali z Murnauem należą między innymi scenarzystka Thea von Harbou, operator Karl Hoffmann i aktor Conrad Veidt. Jego najsłynniejszym filmem z tego okresu jest Nosferatu - symfonia grozy z 1922 roku z Maxem Schreckiem w roli głównej. Sukces filmu zaowocował kontraktem z wytwórnią Universum Film AG, dla której nakręcił on najpierw film Der letzte Mann. Murnau wraz z operatorem Karlem Freundem wprowadził w tym filmie opcję ruchomej kamery, co umożliwiło uzyskanie nowych perspektyw, a także czyniło obraz bardziej subiektywnym, widzianym oczami jednego z bohaterów. Dzięki temu sposobowi kręcenia reżyser mógł prawie całkowicie zrezygnować z napisów pojawiających się między poszczególnymi scenami, co było nietypowe dla kina niemego. Swoją karierę w Niemczech zakończył Murnau dwoma filmami: Świętoszek i Faust - eine deutsche Volkssage.

Sukcesy w Niemczech i amerykańska ekranizacja Der letzte Mann w 1925 roku zwróciły na Murnaua uwagę Hollywood. Murnau otrzymał propozycję kontraktu od amerykańskiego producenta Williama Foxa. Pierwszy amerykański film jaki nakręcił Sunrise został uhonorowany trzema Oskarami. Film nie zaspokoił jednak w pełni materialnych potrzeb Foxa, Murnau musiał więc zrezygnować z wielu ze swoich reżyserskich wolności. W jego kolejnym, dźwiękowym filmie Miejska Dziewczyna Murnau nie miał już żadnego wpływu na naniesiony w postprodukcji podkład dźwiękowy.

Rozczarowany realiami Hollywood Murnau zerwał kontrakt z Foxem i bezskutecznie próbował ponownie nawiązać współpracę z Universum Film AG. W końcu kupił sobie jacht i wyruszył na Tahiti, by wraz z dokumentalistą Robertem J. Flahertym nakręcić film podług własnego wyobrażenia, film ten nosił tytuł Tabu. Na miejscu napotkali oni jednak sporo problemów, między innymi finansowych. Ostatecznie Murnau zerwał współpracę z Flahertym i samodzielnie podjął się produkcji. Film został ostatecznie zakupiony przez Paramount, która była tak poruszona filmem, że zaoferowała rezyserowi dziesięcioletni kontrakt.

Murnau nie dożył jednak premiery, która odbyła się 1 sierpnia 1931 roku. Wcześniej, 11 marca jego przyjaciel stracił panowanie nad samochodem na przybrzeżnej drodze w Santa Monica i zderzył się czołowo z ciężarówką, Murnau siedział obok, zmarł na skutek obrażeń w kilka godzin po wypadku.

Jego ciało zostało przewiezione do Berlina, gdzie został pochowany. Trumnę nieśli między innymi Carl Mayer i reżyser Fritz Lang.

Friedrich Murnau uchodzi za jednego z najważniejszych reżyserów okresu filmu niemego w Niemczech