Gazowy olbrzym
Z Wikipedii
Gazowy olbrzym (planeta olbrzym) – typ planety, która składa się przede wszystkim z gazów okrywających grubą warstwę ciekłego wodoru lub amoniaku z niewielkim metalowym lub skalnym jądrem. Cechą wszystkich takich obiektów astronomicznych jest ich bardzo duży rozmiar i stosunkowo mała masa (a więc niezbyt duża gęstość). Gazowe olbrzymy są nieporównywalnie większe i cięższe od planet skalistych (typu Merkurego albo Ziemi). Ich gęste atmosfery odbijają dużą część padającego światła, czego efektem jest wysokie albedo. Szczególną cechą tych planet jest duża liczba księżyców oraz pierścieni.
W Układzie Słonecznym gazowymi olbrzymami są: Jowisz, Saturn, Uran i Neptun. Dwie ostatnie planety ze względu na zupełnie odmienną budowę i skład (zawierają mało wodoru, za to posiadają duże lodowe jądro) zaczyna się ostatnio klasyfikować oddzielnie jako "lodowe olbrzymy" (ice giants).
Wiele takich ciał niebieskich istnieje także poza naszym układem planetarnym; ze względu na duże masy (a nasze techniki badawcze są bardzo ograniczone) są one najczęściej wykrywanym typem planet pozasłonecznych. Wiele spośród nich jest większych od Jowisza; niektóre są na tyle masywne, że mogą w rzeczywistości nie być planetami, a niewielkimi brązowymi karłami. Ciężko jest ustalić granicę między tymi dwoma typami ciał niebieskich. Największy obiekt sklasyfikowany jako planeta ma masę 17 razy większą od Jowisza i wartość taką można przyjąć za graniczną.
Podobnie jak z górną granicą istnieje także problem z wyznaczeniem granicy dolnej. Przyjmuje się, że planeta o masie zbliżonej do Ziemi jest za mała by móc być gazowym olbrzymem, gdyż niewielka w takim przypadku grawitacja nie utrzymałaby tak grubej warstwy atmosfery, która najprawdopodobniej rozeszłaby się w próżni kosmicznej. Z tego też powodu kilka niedawno odkrytych pozasłonecznych planet o masach rzędu 10 mas Ziemi, uważa się raczej za wielkie planety skaliste, superziemie (superearths), niż nieduże gazowe olbrzymy.
[edytuj] Zobacz też
- Planety skaliste
- Planety zewnętrzne i wewnętrzne Układu Słonecznego
- Planety pozasłoneczne
- Gorące jowisze
- Brązowe karły
