Gleba
Z Wikipedii
Gleba - biologicznie czynna powierzchniowa warstwa litosfery, powstała ze skały macierzystej pod wpływem czynników glebotwórczych (głównie organizmów żywych, klimatu i wody) i podlegająca stałym przemianom. Gleba składa się z trzech faz:
- stałej – obejmującej cząstki mineralne, organiczne i organiczno-mineralne o różnym stopniu rozdrobnienia,
- ciekłej – wody, w której są rozpuszczone związki mineralne i organiczne tworzące roztwór glebowy,
- gazowej – mieszaniny gazów i pary wodnej.
Wzajemny układ trzech faz może ulegać znacznym zmianom pod wpływem procesów glebotwórczych i ingerencji człowieka. Kształtowanie stosunków ilościowych pomiędzy poszczególnymi fazami można osiągnąć przez wykonanie melioracji wodnych, agromelioracji, fitomelioracji, uprawę roli itp. Stosunki ilościowe trzech faz w glebie charakteryzuje się przez określenie gęstości objętościowej, porowatości, wilgotności i zwięzłości. Ze względu na zróżnicowanie materiału glebowego w profilu wyróżnia się gleby:
- całkowite, które w całym profilu (do 1,5 m) są zbudowana z tego samego materiału, np. z piasku, gliny, pyłu; zróżnicowanie uziarnienia profilu powodują wyłącznie procesy glebotwórcze,
- niecałkowite, które do głębokości 1,5 m zawierają przynajmniej dwie różne warstwy, np. piasek do głębokości 0,8 m, a poniżej glinę.
Na podstawie wielkości oporów, na jakie napotykają narzędzia i maszyny uprawowe, gleby dzieli się na:
- lekkie, zawierające do 20% części spławialnych i stawiające stosunkowo mały opór narzędziom uprawowym; są łatwe do uprawy dzięki małej zwięzłości w stanie suchym i niezbyt dużej przylepności w stanie mokrym; ich żyzność i urodzajność oraz właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne zależą od średnicy ziaren piasku, zawartości części spławialnych i próchnicy; w praktyce gleby te nazywane są glebami piaskowymi,
- średnie, zawierające 20-35% części spławialnych i stawiające średni opór narzędziom uprawowym,
- ciężkie, zawierające ponad 50% części spławialnych i stawiające duży opór narzędziom uprawowym; mają wąski przedział optymalnej wilgotności uprawowej, w którym normalna uprawa mechaniczna jest możliwa,
- minutowe – gleby bardzo ciężkie posiadające bardzo wąski przedział optymalnej wilgotności uprawowej; gleby te są bardzo trudne do uprawy.
Proces glebotwórczy trwa cały czas i jest nieodłącznym elementem przemian zachodzących w ekosystemie. Gleba jest środowiskiem życia i źródłem składników odżywczych dla wielu gatunków mikroorganizmów i podziemnych organów roślin wyższych.
Badaniem gleb zajmuje się gleboznawstwo, a ich rozmieszczeniem przestrzennym - geografia gleb.
[edytuj] Zobacz też:
- edafon
- przegląd zagadnień z zakresu geografii
- profil glebowy, rodzaje gleb, żyzność gleby
- systematyka gleb
