Gmach Wychowawczy Warszawskiej Gminy Starozakonnych
Z Wikipedii
Gmach Wychowawczy Warszawskiej Gminy Starozakonnych im. Michała Bergsona znajduje się przy ulicy Jagiellońskiej 28 na warszawskiej Pradze.
Gmach został wzniesiony w latach 1911-1914 z inicjatywy ówczesnego przewodniczącego warszawskiej gminy żydowskiej Michała Bergsona. Projekt budynku wykonali żydowscy architekci Henryk Stifelman i Stanisław Weis. Wewnątrz mieściły się ośrodki wychowawczo-oświatowe takie jak: ochronka dla dzieci, szkoła żydowska i inne. W jednym z większych pomieszczeń znajdowała się synagoga dla personelu oraz wychowanków.
Budynek swoją oryginalną funkcję pełnił do 1940 roku kiedy to wszyscy pracownicy oraz podopieczni zostali przesiedleni do getta warszawskiego. Po wojnie w jednym z pomieszczeń budynku znajdowała się siedziba Wojewódzkiego Komitetu Żydów w Polsce oraz chwilowo Teatr Żydowski im. Ester Rachel Kamińskiej. W 1953 roku w synagodze urządzono teatr "Baj" a w pozostałych pomieszczeniach mieszkania oraz przedszkole.
Budynek zachował swój oryginalny wygląd i jest jednym z nielicznych idealnie zachowanych zabytków kultury żydowskiej w Warszawie. Na fasadzie głównej zachowała się oryginalna tablica z napisem: "Gmach Wychowawczy Warszawskiej Gminy Starozakonnych im. Michała Bergsona".
