Gustaw Gizewiusz
Z Wikipedii
Gustaw Herman Marcin Gizewiusz, Gisevius (ur. 21 maja 1810 w Piszu, zm. 7 maja 1848 w Ostródzie) – polski działacz społeczno-narodowy, i polityczny na Mazurach, literat, folklorysta, publicysta, tłumacz i redaktor, wydawca i bibliofil.
Skończył gimnazjum w Ełku (1828), gdzie opanował m.in. język polski, studiował teologię ewangeliczną Królewcu, na uniwersytecie oraz w tzw. Seminarium Polskim.
W 1835 r. został polsko-ewangelickim kaznodzieją w Ostródzie, gdzie rozwinął wszechstronną działalność w obronie Mazurów, występując przeciwko germanizacji. Przede wszystkim domagał się utrzymania języka polskiego w szkołach, a w celu powstrzymania germanizacji wydawał polskie książki dla Mazurów.
Pochodził ze starej polskiej rodziny Giżyckich, był obrońcą i propagatorem języka i kultury polskiej na Mazurach a także utrzymywał kontakty ze środowiskami patriotycznymi w innych częściach ziem polskich, a także w Czechach i na Łużycach. Spisywał pieśni ludu mazurskiego, włączone później przez O. Kolberga do jego Dzieł Wszystkich. Do Mazurów pisał po polsku. Kandydował w 1848 r. do berlińskiego parlamentu jako przedstawiciel społeczności polskiej. Zmarł w dniu wyborów.
Na jego cześć przemianowano w 1946 miasto Łuczany (Lec, Lötzen) na Giżycko.
