Henryk Berlewi
Z Wikipedii
Henryk Berlewi (ur. 20 października 1894 w Warszawie, zm. 2 sierpnia 1967 w Paryżu) - malarz, grafik, typograf oraz teoretyk i krytyk sztuki. Studiował w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych (1904-1909), w Akademii Sztuk Pięknych w Antwerpii (1909-1910) i w paryskiej École des Beaux-Arts i École des Arts Décoratifs (1911-1912). W 1913 roku wrócił do Polski i rozpoczął trzyletnie studia w warszawskiej Szkole Rysunkowej pod kierunkiem Jana Kuzika. W jego twórczości malarskiej i graficznej z lat 1918-1922 dominują motywy wywodzące się z kultury żydowskiej. Był znaną postacią w żydowskich kręgach artystycznych, literackich i teatralnych: związany był z Wilner Trupe, był czołowym twórcą grupy artystycznej Chaliastre, wykonywał projekty i prace graficzne do wydawanego w Warszawie i Berlinie żydowskiego czasopisma Albatros. Tworzył w duchu ekspresjonizmu, eksperymentował na polu grafiki i typografii. Rok 1921 stanowił przełom w twórczości Berlewiego: zwrócił się ku sztuce czystej, w stronę konstruktywizmu i suprematyzmu. Przeniósł się do Berlina, gdzie poznał El Lissitzkiego i zetknął się z Theo van Doesburgiem, Ludwigiem Miesem van der Rohe, Laszlo Moholy-Nagy. Tam sformułował zasadę mechanofaktury, ogłoszoną w Polsce w 1924. Był czołowym przedstawicielem awangardowej abstrakcji geometrycznej w Polsce, członkiem grupy "Blok". Ważniejsze dzieła: Mechanofaktura biało-czerwono-czarna, 1924 (Muzeum Sztuki w Łodzi), Kompozycja mechanofakturowa (Muzeum Narodowe w Warszawie). W 1926 powrócił do sztuki przedstawiającej, a w 1928 zamieszkał na stałe w Paryżu. Po 1957 r., pod wpływem wystawy "Prekursorzy Sztuki Abstrakcyjnej w Polsce" odbywającej się w Paryżu powrócił do abstrakcji, prowadził działalność na rzecz uznania mechanofaktury za prekursorską wobec pop artu.
