Interpretacja utworu literackiego
Z Wikipedii
Interpretacja dzieła literackiego - rodzaj analizy naukowej, mającej na celu wyjaśnienie i wydobycie wewnętrznego sensu utworu literackiego.
Interpretacja dzieła przeprowadzana jest zazwyczaj w pewnym kontekście. Polega na zestawieniu utworu i rozważeniu jego relacji do konkretnej tradycji literackiej, konwencji stylistycznej, podświadomości pisarza itp. Dobór tła, na którym bada się dzieło, zależy od metody badawczej (np. dla psychoanalizy jest nim podświadomość pisarza lub czytelnika, dla marksizmu przede wszystkim rzeczywistość społeczno-ekonomiczna, dla poetyki lingwistycznej uwarunkowania językowe utworu).
Badanie sensu utworu jako całości polega na próbie odnalezienia tego, co dla danego dzieła jest niepowtarzalne, oryginalne, co odróżnia je od innych dzieł literackich. W ten sam sposób można badać również całości wyższego rzędu niż pojedynczy utwór, takie jak całokształt twórczości literackiej danego pisarza, okresu czy prądu literackiego. Niektóre kierunki badań literackich przeciwstawiają się jednak poszukiwaniom sensu dzieła literackiego w tym, co w dziele oryginalne i niepowtarzalne, postulując poszukiwanie go w nim samym (szczególnie w jego cechach formalnych) lub w tradycji literackiej. Do kierunków tych należą przede wszystkim nowa krytyka i formalizm, usiłujące wydobyć wieloznaczność danego utworu i jego wewnętrzną samoistność, np. za pomocą metody close reading, i traktujące interpretację jako podstawowy element badań literackich, nierzadko jako istotniejszy niż historia literatury czy poetyka.
Według postmodernistów każde odczytanie utworu ma charakter relacji do innych tekstów, nie ma ucieczki od porównań. Jak pisze Umberto Eco w posłowiu do Imienia róży nie sposób wyznać romantycznej miłości po prostu mówiąc kocham Cię rozpaczliwie, bo odbiorca komunikatu uzna to albo za plagiat z Liali, albo za przejaw ignorancji. Należałoby zatem powiedzieć jak powiedziałaby Liala, kocham Cię rozpaczliwie, taka wypowiedź traci jednak walor romantyzmu i świeżości. Szczególną formą interpretacji utworu jest dekonstrukcja, czyli odczytanie dzieła przez celową nadinterpretację.
