Jakow Protazanow

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Jakow Aleksandrowicz Protazanow (ros. Яков Александрович Протазанов, ur. 4 lutego 1881 w Moskwie, zm. 9 sierpnia 1945 w Moskwie) - rosyjski reżyser i scenarzysta, uważany obok Władimira Gardina za jednego z ojców rosyjskiej kinematografii.

[edytuj] Biografia

Pracę w filmie rozpoczął w roku 1907. W 1911 wyreżyserował swój pierwszy film Pieśń katorżnika. W latach 1911 - 1918 realizuje przeszło 80 filmów, w tym kilka adaptacji klasycznej literatury rosyjskiej. Najbardziej udanymi filmami na tym etapie twórczości Jakowa Protazanowa są Dama pikowa z 1916, Nikołaj Stawrogin z 1915 Wojna i pokój z 1915 (wspólny z Władimirem Gardinem) oraz Ojciec Sergiusz z 1917. W roku 1920 emigruje do Francji. Przebywa w niej 4 lata realizująć kilka filmów po czym wraca do ojczyzny. Po powrocie w 1924 nakręcił na podstawie powieści Aleksieja Tołstoja pierwszy radziecki film s-f Aelita

Od tego czasu, do końca swojej kariery regularnie reżyserował 1-2 filmy rocznie współpracując z najlepszymi rosyjskimi filmowacami. W filmach Protazanowa występuje cała gama popularnych aktorów radzieckich. W jego obrazach grali min. Nikołaj Batałow, Igor Iljinski, Anatolij Ktorow, Siergiej Martinson, Michaił Żarow. Debiutuj w nich wiele późniejszych gwiazd radzieckiej kinematografii w tym Nina Alisowa i Wiera Mariecka. Jego współpracownikami byli min. scenograf Władimir Jegorow, oraz operatorzy Anatolij Gołownia, Mark Magidson, Jurij Żelabużski.

Protazanow reżyserował zarówno komedie takie jak Proces o trzy miliony z 1926 czy Odpust na św. Jorgena z 1930 jak i dramaty współczesne, Jego wezwanie z 1925 czy też Siódmoklasiści z 1938. Jest również twórcą wielu adaptacji, w tym ekranizacji dzieł Czechowa ( Stanowiska i ludzie z 1929), Leonid Andriejewa (Biały orzeł z 1928), I. Szmielowa (Kelner w restauracji "Jar" z 1927) oraz Ostrowskiego (Panna bez posagu z 1936). Ostatni film w swojej karierze Przygody Nasredina wyreżyserował w 1944 podczas wojny w Taszkencie wspólnie z młodymi uzbeckimi filmowcami.

[edytuj] Filmografia (wybór)

1911 Pieśń katorżnika
1915 Nikołaj Stawrogin
1915 Wojna i pokój (z Władimirem Gardinem)
1916 Dama pikowa
1917 Ojciec Sergiusz
1924 Aelita
1925 Krojczy z Torżka
1925 Jego wezwanie
1926 Czterdziesty pierwszy
1926 Proces o trzy miliony
1927 Don Diego i Pelagia
1927 Kelner z restauracji "Jar"
1928 Biały orzeł
1929 Stanowiska i ludzie
1930 Odpust na św. Jorgena
1931 Tommi
1934 Marionetki
1934 O dziwnej naturze miłości
1936 Panna bez posagu
1938 Siódmoklasiści
1940 Saławat- wódz Baszkirów
1944 Przygody Nasredina

[edytuj] Bibliografia

Jelena Bauman, Rostisław Jurieniew - Mała Encyklopedia Kina Radzieckiego, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1987 ISBN 83-221-0446-4
Ian Christie Protazanov: A Timely Case for Treatment