Jakub Deml
Z Wikipedii
Jakub Deml (ur. 1878, zm. 1961) - czeski poeta i prozaik. Ksiądz katolicki (seminarium duchowne w Brnie).
Rolę księdza rozumiał dość niekonwencjonalnie, co odbiło się na jego twórczości i życiu. Ważną rolę w życiu Demla odegrały kobiety: Eliška Weisenbergová (inspiracja poematu prozą Miriam, 1916), Pavla Kyticová, Katarzyna Sporck – córka hrabiego z Tasova, rodzinnego miasteczka Demla, gdzie mieszkał przez większość życia i jego nieszczęśliwa miłość, która wpłynęła na kształt utworu Zapomniane światło (1934) oraz Maria Rosa Junová, która zrezygnowała dla niego ze studiów, aby przez 24 lata prowadzić mu dom.
Większość dzieł publikował własnym sumptem. W latach 30. w jego twórczości pojawiły się wątki antysemickie oraz krytyka demokracji czasów Masaryka. Po II wojnie światowej tylko dzięki interwencji Nezvala uniknął więzienia (zarzuty o kolaborację). Po 1948 r. otrzymał całkowity zakaz publikacji.
Twórczość Demla jest gatunkowo, tematycznie i stylistycznie bardzo różnorodna: eseje, wiersze, poematy prozą, opowiadania (Hrad smrti, 1912; Tanec smrti, 1914), dzienniki (Rosnička, 1912; 26 tomów pt. Slépěje z l. 1917-1941), teksty wspomnieniowe (Mé svědectvi o Otokaru Březinovi, 1931; Smrt Pavli Kyticové, 1932). Wiersze, poematy i opowiadania wpisują się w wizjonerski, oniryczny nurt pisarstwa. W prozie pojawia się całe spektrum nastrojów, np.: Česno, 1924, Moji přátelé, 1913; Mohyla, Tepna, Hlas mluvi k Slovu. Ostatnim utworem jest Podzimní sen (1951), napisany po odwiedzinach w komunistycznym obozie koncentracyjnym dla duchownych. Demla umieszcza się w katolickim nurcie literatury czeskiej, ale także uznaje się go za prekursora nadrealizmu i przedstawiciela ekspresjonizmu.
Na polski tłumaczony przez L. Engelkinga, A. S. Jagodzińskiego, A. Piotrowskiego.
[edytuj] Literatura
- Alexander Wöll: Jakub Deml. Leben und Werk (1878-1961). Eine Studie zur mitteleuropäischen Literatur. Köln/Weimar/Wien: Böhlau, 2006; ISBN-10 3-412-30005-5 i ISBN 978-3-412-30005-0
