Jasnotowate
Z Wikipedii
| Jasnowate | |
 Agastache anisata |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Podgromada | Magnoliophytina |
| Klasa | Rosopsida |
| Podklasa | jasnotowe |
| Nadrząd | Lamianae |
| Rząd | jasnotowce |
| Rodzina | jasnotowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Lamiaceae Lindl. 1836 | |
Jasnotowate, wargowe (Lamiaceae Lindl. Intr.Nat.Syst.Bot.,ed2:275 1836, Labiatae) - rodzina roślin z rzędu jasnotowców. Należy do niej około 7 000 gatunków w 260 rodzajach. Występują na całym świecie.
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Byliny, krzewy, rzadko drzewa.
- Łodyga
- Zwykle 4-kanciasta, krawędzie są wzmocnione pasmami zwarcicy (kolenchymy).
- Liście
- Naprzeciwległe, parami nakrzyżległe, gruczołowato owłosione, aromatyczne.
- Kwiaty
- Mniej więcej wyraźnie grzbieciste lub prawie promieniste. Kielich zrosłodziałkowy, dwuwargowy lub promienisty, 5-ząbkowy. Korona 2-wargowa, warga górna 2-dzielna, powstała ze zrośnięcia 2 płatków; warga dolna 3-dzielna, powstała przez zrost 3 płatków; niekiedy tylko 1 warga - dolna jest dobrze wykształcona. 4 pręciki, nierównej długości, dwusilne (wyjątkowo u szałwi i rozmarynu występują tylko 2 pręciki). Słupek zwykle 2-krotny, zalążnia złożona z 2 owocolistków, już w czasie kwitnienia głęboko przedzielona fałszywą przegrodą na 4 guzki, w środku których osadzona jest szyjka słupka o 2-dzielnym znamieniu. U podstawy zalążni znajduje się pierścieniowaty miodnik. Kwiatostany w postaci wierzchotek dwudzielnych lub skrętek podwójnych, często zebrane w kłosowate lub w główkowate skupienia.
- Owoc
- Czterodzielna rozłupnia, rozpadająca się na cztery pojedyncze owocki.
[edytuj] Zastosowanie
Wiele gatunków z tej rodziny zawiera wonne olejki eteryczne, które znalazły zastosowanie w medycynie, kosmetyce, a nawet kuchni.
[edytuj] Systematyka
- Podrodzina: Ajugoideae -
- Podrodzina: Chloanthoideae -
-
- Rodzaj: Chloanthes R.Br. -
- Rodzaj: Cryphia R.Br. -
- Rodzaj: Cyanostegia Turcz. -
- Rodzaj: Dicrastylis J.Drumm. exHarv. -
- Rodzaj: Hemiandra R.Br. -
- Rodzaj: Hemigenia R.Br. -
- Rodzaj: Hemiphora (F.Muell.) F.Muell. -
- Rodzaj: Lachnostachys Hook. -
- Rodzaj: Mallophora Endl. -
- Rodzaj: Microcorys R. Br. -
- Rodzaj: Newcastelia F. Muell. -
- Rodzaj: Physopsis Turcz. -
- Rodzaj: Pityrodia R. Br. -
- Rodzaj: Prostanthera Labill. -
- Rodzaj: Tectona L.f. -
- Rodzaj: Westringia Sm. -
- Rodzaj: Wrixonia F. Muell. -
-
- Podrodzina: Lamioideae -
-
- Rodzaj: Achyrospermum Blume -
- Rodzaj: Acrotome Benth. ex Endl. -
- Rodzaj: Ajugoides Makino -
- Rodzaj: Alajja Ikonn. -
- Rodzaj: Ballota L. - mierznica
- Rodzaj: Betonica L. - bukwica
- Rodzaj: Bostrychanthera Benth. -
- Rodzaj: Brazoria Engelm.ex A.Gray
- Rodzaj: Chaiturus Willd. - szczeciog
- Rodzaj: Chamaesphacos Schrenk -
- Rodzaj: Chelonopsis Miq.
- Rodzaj: Colquhounia Wall.
- Rodzaj: Craniotome Rchb.
- Rodzaj: Eremostachys Bunge
- Rodzaj: Eriophyton Benth.
- Rodzaj: Galeobdolon Adans. - gajowiec
- Rodzaj: Galeopsis L. – poziewnik
- Rodzaj: Gomphostemma Wall. ex Benth. -
- Rodzaj: Haplostachys Hillebr.
- Rodzaj: Hypogomphia Bunge
- Rodzaj: Isoleucas O.Schwartz
- Rodzaj: Lagochilus Bunge ex Benth.
- Rodzaj: Lagopsis (Bunge ex Benth.) Bunge
- Rodzaj: Lamiophlomis Kudô
- Rodzaj: Lamium L. - jasnota
- Rodzaj: Leonotis (Pers.) R.Br. -
- Rodzaj: Leonurus L. - serdecznik
- Rodzaj: Leucas R.Br. -
- Rodzaj: Leucophae Webb & Berthel.
- Rodzaj: Loxocalyx Hemsl.
- Rodzaj: Macbridea Elliott ex Nutt.
- Rodzaj: Marrubium L. - szanta
- Rodzaj: Melittis L. - miodownik
- Rodzaj: Metastachydium Airy Shaw exC.Y.Wu&H.W.Li -
- Rodzaj: Microtoena Prain
- Rodzaj: Moluccella L.
- Rodzaj: Notochaete Benth.
- Rodzaj: Otostegia Benth.
- Rodzaj: Panzerina Soják
- Rodzaj: Paralamium Dunn
- Rodzaj: Paraphlomis Prain
- Rodzaj: Phlomidoschema (Benth.) Vved.
- Rodzaj: Phlomis L. - żeleźniak
- Rodzaj: Phyllostegia Benth. -
- Rodzaj: Physostegia Benth. - odętka
- Rodzaj: Prasium L.
- Rodzaj: Pseuderemostachys Popov
- Rodzaj: Pseudomarrubium Popov
- Rodzaj: Roylea Wall. ex Benth.
- Rodzaj: Sideritis L. - gojnik
- Rodzaj: Stachyopsis Popov & Vved. -
- Rodzaj: Stachys L. - czyściec
- Rodzaj: Stenogyne Benth.
- Rodzaj: Sulaimania Hedge & Rech. f.
- Rodzaj: Suzukia Kudô
- Rodzaj: Synandra Nutt.
- Rodzaj: Thuspeinanta T.Durand
- Rodzaj: Wiedemannia Fisch. & C. A. Mey.
-
- Podrodzina: Nepetoideae -
- Plemię: Elsholtzieae -
- Rodzaj: Collinsonia L.
- Rodzaj: Elsholtzia Willd. - marzymięta
- Rodzaj: Keiskea Miq.
- Rodzaj: Mosla (Benth.) Buch.-Ham. exMaxim.
- Rodzaj: Perilla L. - pachnotka
- Rodzaj: Perillula Maxim.
- Plemię: Lavanduleae -
- Plemię: Mentheae -
- Rodzaj: Acanthomintha (A.Gray)A.Gray
- Rodzaj: Acinos Mill. - czyścica
- Rodzaj: Agastache J.Clayton exGronov. - agastache
- Rodzaj: Blephilia Raf.
- Rodzaj: Bystropogon L'Hér.
- Rodzaj: Calamintha Mill. - czyścica
- Rodzaj: Cedronella Moench
- Rodzaj: Chaunostoma Donn. Sm.
- Rodzaj: Cleonia L.
- Rodzaj: Clinopodium L.
- Rodzaj: Conradina A.Gray
- Rodzaj: Coridothymus Rchb.f.
- Rodzaj: Cuminia Colla
- Rodzaj: Cunila L.
- Rodzaj: Cyclotrichium (Boiss.)Manden.& Scheng.
- Rodzaj: Dicerandra Benth.
- Rodzaj: Dorystaechas Boiss.&Heldr.ex Benth.
- Rodzaj: Dracocephalum L. - pszczelnik
- Rodzaj: Drepanocaryum Pojark.
- Rodzaj: Eriothymus (Benth.) Rchb.
- Rodzaj: Euhesperida Brullo & Furnari
- Rodzaj: Glechoma L. - bluszczyk
- Rodzaj: Glechon Spreng.
- Rodzaj: Gontscharovia Boriss.
- Rodzaj: Hedeoma Pers.
- Rodzaj: Hesperozygis Epling
- Rodzaj: Hoehnea Epling
- Rodzaj: Horminum L.
- Rodzaj: Hymenocrater Fisch. & C. A. Mey.
- Rodzaj: Hyssopus L. - hyzop
- Rodzaj: Kudrjaschevia Pojark. -
- Rodzaj: Kurzamra Kuntze -
- Rodzaj: Lallemantia Fisch.& C.A.Mey. – lalemancja, fałdzistka
- Rodzaj: Lepechinia Willd. -
- Rodzaj: Lophanthus Adans. -
- Rodzaj: Lycopus L. – karbieniec
- Rodzaj: Majorana Moench. - majeranek
- Rodzaj: Marmoritis Benth. -
- Rodzaj: Meehania Britton -
- Rodzaj: Melissa L. - melisa
- Rodzaj: Mentha L. - mięta
- Rodzaj: Meriandra Benth. -
- Rodzaj: Micromeria Benth. -
- Rodzaj: Minthostachys (Benth.) Spach -
- Rodzaj: Monarda L. - pysznogłówka
- Rodzaj: Monardella Benth. -
- Rodzaj: Neoeplingia Ramamoorthy et al. -
- Rodzaj: Nepeta L. - kocimiętka
- Rodzaj: Origanum L. - lebiodka
- Rodzaj: Pentapleura Hand.-Mazz. -
- Rodzaj: Perovskia Kar. -
- Rodzaj: Piloblephis Raf. -
- Rodzaj: Pitardia Batt.ex Pit. -
- Rodzaj: Pogogyne Benth. -
- Rodzaj: Poliomintha A. Gray -
- Rodzaj: Prunella L. - głowienka
- Rodzaj: Pycnanthemum Michx. -
- Rodzaj: Rhabdocaulon (Benth.) Epling -
- Rodzaj: Rhododon Epling -
- Rodzaj: Rosmarinus L. - rozmaryn
- Rodzaj: Saccocalyx Coss. & Durieu -
- Rodzaj: Salvia L. - szałwia
- Rodzaj: Satureja L. - cząber
- Rodzaj: Schizonepeta (Benth.) Briq.
- Rodzaj: Stachydeoma Small -
- Rodzaj: Thymbra L. -
- Rodzaj: Thymus L. - macierzanka
- Rodzaj: Xenopoma Willd. -
- Rodzaj: Zataria Boiss. -
- Rodzaj: Zhumeria Rech. f.&Wendelbo -
- Rodzaj: Ziziphora L. -
- Plemię: Ocimeae -
- Rodzaj: Acrocephalus Benth. -
- Rodzaj: Aeollanthus Mart. ex Spreng. -
- Rodzaj: Alvesia Welw. -
- Rodzaj: Anisochilus Wall. ex Benth. -
- Rodzaj: Asterohyptis Epling -
- Rodzaj: Basilicum Moench -
- Rodzaj: Becium Lindl. -
- Rodzaj: Benguellia G. Taylor -
- Rodzaj: Bovonia Chiov. -
- Rodzaj: Capitanopsis S.Moore -
- Rodzaj: Capitanya Gürke -
- Rodzaj: Catoferia (Benth.) Benth. -
- Rodzaj: Ceratanthus F.Muell.ex G.Taylor -
- Rodzaj: Coleus Lour. – koleus
- Rodzaj: Dauphinea Hedge
- Rodzaj: Endostemon N.E.Br.
- Rodzaj: Englerastrum Briq.
- Rodzaj: Eriope Humb. & Bonpl. ex Benth.
- Rodzaj: Eriopidion Harley
- Rodzaj: Erythrochlamys Gürke
- Rodzaj: Fuerstia T.C.E.Fr.
- Rodzaj: Geniosporum Wall. ex Benth.
- Rodzaj: Hanceola Kudô
- Rodzaj: Haumaniastrum P.A.Duvign.& Plancke
- Rodzaj: Hemizygia (Benth.) Briq.
- Rodzaj: Holostylon Robyns & Lebrun
- Rodzaj: Hoslundia Vahl
- Rodzaj: Hypenia (Mart. ex Benth.) Harley
- Rodzaj: Hyptidendron Harley
- Rodzaj: Hyptis Jacq.
- Rodzaj: Isodictyophorus Briq.
- Rodzaj: Isodon (Schrad. ex Benth.) Spach
- Rodzaj: Leocus A. Chev.
- Rodzaj: Limniboza R. E. Fr.
- Rodzaj: Marsypianthes Mart. ex Benth.
- Rodzaj: Mesona Blume
- Rodzaj: Neohyptis J. K. Morton
- Rodzaj: Nosema Prain
- Rodzaj: Ocimum L. - bazylia
- Rodzaj: Octomeron Robyns
- Rodzaj: Orthosiphon Benth.
- Rodzaj: Peltodon Pohl
- Rodzaj: Perrierastrum Guillaumin
- Rodzaj: Platostoma P.Beauv.
- Rodzaj: Plectranthus L'Hér.
- Rodzaj: Puntia Hedge
- Rodzaj: Pycnostachys Hook.
- Rodzaj: Rabdosiella Codd
- Rodzaj: Rhaphiodon Schauer
- Rodzaj: Solenostemon Thonn.
- Rodzaj: Symphostemon Hiern
- Rodzaj: Syncolostemon E. Mey.
- Rodzaj: Tetradenia Benth.
- Rodzaj: Thorncroftia N. E. Br.
- Plemię: Elsholtzieae -
- Podrodzina: Pogostemonoideae -
-
- Rodzaj: Anisomeles R.Br. -
- Rodzaj: Colebrookea Sm.
- Rodzaj: Comanthosphace S.Moore
- Rodzaj: Leucosceptrum Sm.
- Rodzaj: Pogostemon Desf. - paczula
- Rodzaj: Rostrinucula Kudô
-
- Podrodzina: Scutellarioideae
-
- Rodzaj: Holmskioldia Retz.
- Rodzaj: Renschia Vatke
- Rodzaj: Scutellaria L. - tarczyca
- Rodzaj: Tinnea Kotschy ex Hook.f.
-
- Podrodzina: Teucrioideae
-
- Rodzaj: Aegiphila Jacq.
- Rodzaj: Amasonia L.f.
- Rodzaj: Amethystea L.
- Rodzaj: Caryopteris Bunge
- Rodzaj: Clerodendrum L.
- Rodzaj: Faradaya F.Muell.
- Rodzaj: Glossocarya Wall. ex Griff.
- Rodzaj: Hosea Ridl.
- Rodzaj: Kalaharia Baill.
- Rodzaj: Karomia Dop
- Rodzaj: Monochilus Fisch.&C.A.Mey.
- Rodzaj: Oncinocalyx F. Muell.
- Rodzaj: Oxera Labill.
- Rodzaj: Peronema Jack
- Rodzaj: Petraeovitex Oliv.
- Rodzaj: Rotheca Raf.
- Rodzaj: Rubiteucris Kudô
- Rodzaj: Schnabelia Hand.-Mazz.
- Rodzaj: Spartothamnella Briq.
- Rodzaj: Tetraclea A. Gray
- Rodzaj: Teucridium Hook. f.
- Rodzaj: Teucrium L. - ożanka
- Rodzaj: Trichostema L.
-
- Podrodzina: Viticoideae -
-
- Rodzaj: Adelosa Blume
- Rodzaj: Archboldia E.Beer &H.J.Lam
- Rodzaj: Callicarpa L.
- Rodzaj: Cornutia L.
- Rodzaj: Gmelina L.
- Rodzaj: Hymenopyramis Wall. ex Griff.
- Rodzaj: Neorapinia Moldenke
- Rodzaj: Paravitex H. R. Fletcher
- Rodzaj: Petitia Jacq.
- Rodzaj: Premna L.
- Rodzaj: Pseudocarpidium Millsp.
- Rodzaj: Teijsmanniodendron Koord.
- Rodzaj: Tsoongia Merr.
- Rodzaj: Vitex L.
- Rodzaj: Viticipremna H.J.Lam
-
