Kaganat Chazarski
Z Wikipedii
Kaganat Chazarski państwo chazarskie powstałe w wyniku rozpadu kaganatu zachodniotureckiego w II połowie VII wieku nad Wołgą i Donem. Panując nad tymi rzekami Chazarowie i inni koczownicy wchodzący w skład federacji plemion kontrolowali ważne szlaki handlowe. W okresie największego rozkwitu państwa w VIII wieku kaganowi chazarskiemu trybut płaciło 25 plemion i księstw, w tym władca Kijowa. Decydujący cios kaganatowi, po którym już nie wróci do dawnej potęgi, zadał w 965/966 władca Rusi Kijowskiej Światosław. W czasie ruskiej wyprawy zbrojnej zniszczył najważniejsze ośrodki chazarskie: Itil, Samandar i Serkel co położyło kres państwowości chazarskiej.
Władcą kaganatu czyli federacji koczowniczych plemion był kagan - zwierzchnik arystokracji i ludu. Władcy uzależnionych plemion kaganowi płacili trybut i dostarczali potrzebne kontyngenty wojskowe. Gdy wymagała tego potrzeba kagan wysyłał w newralgiczne miejsca swojego namiestnika tuduna. Kronikarze arabscy: Ibn Fadlān i Al-Masudi piszą o dualizmie najwyższej władzy chazarskiej. Wielki kagan, który pokazywał się poddanym jedynie cztery razy w roku, miał swojego zastępcę, kagan-bega, malika, który dowodził wojskiem, kierował sprawami państwa i troszczył się o poddanych , czyli posiadał rzeczywistą władzę. W administrowaniu państwem kagan-begowi pomagali kundur-kagana, dżawszygyra oraz tarchanowie.
Wielki kagan, który pochodził zazwyczaj z rodziny dynastycznej, a od IX wieku musiał być wyznawcą judaizmu, władał państwem przez okres czterdziestu lat, po którym był zwalniany bądź zabijany. Jako posiadacz boskiej siły był gwarantem pomyślności poddanych.
W grodzie Itil- stolicy kaganatu - rezydowało siedmiu sędziów: po dwóch dla wyznawców islamu, chrześcijaństwa i judaizmu oraz jeden dla pogan.
