Kaponiera
Z Wikipedii

Kaponiera – dzieło fortyfikacyjne służące do prowadzenia ognia w dwóch przeciwnych kierunkach.
Kaponiery występują w różnych formach i posiadają często różne przeznaczenie. Może być to:
- stosowane w fortyfikacji bastionowej połączenie między głównym obwodem twierdzy a jej wysuniętym dziełem, np. rawelinem. Służyć mogło do prowadzenia ognia wzdłuż rowu fortecznego.
- budowla drewniana, murowana lub betonowa ukryta w przeciwskarpie lub skarpie na załamaniach wału (fortu, bastionu). Prowadzono z niej ogień wzdłuż rowu w obu kierunkach. Kaponiera była połączona z wnętrzem obiektu (twierdzy, fortu) przejściem (poterną) pod wałem, w przypadku dzieła przeciwskarpowego także dnem rowu (fot. 1).
- budowla forteczna służąca do ostrzeliwania podejść, międzypól lub szyi dzieła, zazwyczaj przylegająca do wału twierdzy lub fortu (w tym znaczeniu nazwa była używana głównie w fortyfikacji rosyjskiej) (fot. 2).
Kaponiera jest dziełem służącym do prowadzenia ognia w dwóch kierunkach. Z tego powodu nieprawidłowe są sformułowania takie jak "podwójna kaponiera". Budowlę służącą do prowadzenia ognia wzdłuż rowów fortecznych lub międzypól w jednym kierunku nazywamy półkaponierą.