Katedra Wniebowzięcia NMP we Włocławku
Z Wikipedii
Włocławska katedra Wniebowzięcia NMP jest typową budowlą gotycką. Została wybudowana na przełomie XIV i XV wieku, a konsekrowana w 1411 r. Jest świątynią trzynawową, z węższym i znacznie niższym prezbiterium, z dwiema wieżami przy zachodnim szczycie. Ze znajdujących się wewnątrz zabytków na szczególną uwagę zasługują: nagrobek bpa Piotra z Bnina z 1494 r., drewniana figura Matki Bożej z początku XV wieku oraz obraz Wniebowzięcie NMP z ok. 1475 r. Obiekt ten pełni rolę głównego kościoła miasta Włocławka i diecezji włocławskiej.
[edytuj] Historia
Budowę obecnej katedry we Włocławku rozpoczęto w 1340 r. nieco poza miastem, na stromej skarpie wiślanej. Do 1370 r. wzniesiono prezbiterium i południową zakrystię. Korpus kościoła ukończono na początku XV wieku. W 1411 r. nastąpiła pierwsza konsekracja katedry. Z tamtego okresu do naszych czasów zachowały się 22 kwatery gotyckich witraży, obecnie wyeksponowanych w jednej z kaplic bocznych.
W XVI wieku zaczęto wznosić kaplice wokół głównego korpusu kościoła. Najstarsza z nich, wybudowana w 1503 r., to renesansowa kaplica Matki Bożej, zwieńczona kopułą z latarnią. Od strony północnej stoi kaplica św.Kazimierza o podobnej architekturze. Wzdłuż nawy dobudowano jeszcze kaplicę św.Marcina i kapitularz w 1527 r. oraz kaplicę Cibavit w 1541 r.
Z biegiem lat katedra zaczęła wymagać remontów. W drugiej połowie XVIII wieku wyremontowano dach. W końcu XIX wieku podjęto poważniejsze prace. Dobuodwano wzdłuż nawy północnej kaplice oraz kruchtę, uzyskując dzięki temu symetryczne rozwiązanie bryły świątyni. Wieże, pierwotnie nie wyższe niż dach nawy głównej, a później przykryte baniastymi kopułami, zostały nadbudowane o dwie strzeliste kondygnacje. Całość świątyni została wylicowana nową cegłą. W 1907 r. włocławską katedrę ustanowiono bazyliką mniejszą.
[edytuj] Wystrój
Wnętrze katedry ozdobione jest polichromią autorstwa braci Stanisława i Zdzisława Jasińskich, wykonaną w latach 1900-1901. W oknie prezbiterium znajduje się witraż (1938 r.) przedstawiający Wniebowzięcie NMP. Na łuku tęczowym nad wejściem do prezbiterium, umieszczona jest neogotycka grupa Ukrzyżowania.
Wśród zabytków rzeźbiarskich na szczególną uwagę zasługuje nagrobek bpa Piotra z Bnina, wykonany w czerwonym marmurze przez Wita Stwosza w 1494 r. Cennymi przykładami renesansowej rzeźby są płyty nagrobne: bpa Krzesława z Kurozwęk, wykonana z marmuru w 1516 r. oraz bpa Jana Karnkowskiego, brązowa z 1536 r. Tablic nagrobnych z różnych okresów i materiałów w katedrze jest jeszcze wiele. Rzeźbę w drewnie reprezentuje figura Matki Bożej z początku XV wieku oraz grupa Ostatniej Wieczerzy, polichromowana z 1505 r. Wielki Krzyż Tumski, stojący u wejścia do prezbiterium, został fundowany na początku XVII wieku. Z malarstwa na szczególną uwagę zasługuje obraz Wniebowzięcia Matki Bożej, datowany na 1475 r.
Z innych zabytków znajdujących się wewnątrz świątyni katedralnej, warto obejrzeć także: siedmioramienny kandelabr z 1596 r. oraz barokowe stalle z 1683 r.
