Kodeks (zbiór praw)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Kodeks (z łac. codex: księga, spis) — akt normatywny zawierający logicznie usystematyzowany zbiór przepisów regulujących określoną dziedzinę stosunków społecznych. Obecnie kodeksy są wydawane w formie ustaw; w II RP kilka kodeksów wydano w formie rozporządzenia z mocą ustawy. Kodeks może mieć moc prawną równą ustawie zwykłej (tak jest obecnie polskim prawie), ale w niektórych systemach prawnych jego pozycja może być wyższa, wskutek czego przepisy innych ustaw sprzeczne z kodeksem podlegają uchyleniu. Normy kodeksowe, nawet jeśli są równe innym ustawom, mają jednak szczególne znaczenie ze względu na kompleksowość normowanych spraw i proces interpretacji przepisów.

"Kodeks" jest tylko tytułem konkretnego aktu normatywnego. Niektóre ustawy regulujące całościowo daną dziedziną nie mają szczególnych nazw (np. ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Niektóre stosują inne nazwy: "prawo" lub "ordynacja", np. prawo o ruchu drogowym — tylko potocznie nazywane kodeksem drogowym.

[edytuj] Kodeksy obowiązujące w polskim prawie

prawo materialne:
- Kodeks rodzinny i opiekuńczy – ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) —— reguluje zagadnienia małżeństwa, pokrewieństwa, opieki i kurateli.
- Kodeks cywilny – ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) —— normuje zagadnienia ogólne prawa cywilnego, własność i inne prawa rzeczowe, zobowiązania oraz spadki.
- Kodeks wykroczeń – ustawa z dnia 20 maja 1971 r. (Dz. U. Nr 12, poz. 114 ze zm.) —— reguluje podstawowe zasady odpowiedzialności oraz zasady wymiaru kar i środków karnych za czyny zabronione, nie będące jednak przestępstwami; zawiera katalog większości typowych wykroczeń oraz odpowiednich do nich sankcji.
- Kodeks pracy – ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) —— reguluje prawa i obowiązki objęte stosunkiem pracy w odniesieniu do wszystkich pracowników, bez względu na podstawę prawną ich zatrudnienia (w niektórych przypadkach tylko w zakresie nie uregulowanym przez ustawodawstwo szczególne).
- Kodeks karny – ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) —— reguluje zasady obowiązywania ustawy karnej oraz zasady odpowiedzialności (wina, sprawstwo, podżeganie, pomocnictwo, przygotowanie, usiłowanie, katalog kar i środków karnych oraz zabezpieczających, jak również przepisy dotyczące ich stosowania); zawiera również katalog przestępstw i ustawowe zagrożenia karą.
- Kodeks karny skarbowy – ustawa z dnia 10 września 1999 r. (Dz. U. Nr 83 poz. 930 ze zm.) —— obejmuje prawo karne-skarbowe (sprawy o wykroczenia i przestępstwa skarbowe); jest to pierwsza tego typu kodyfikacja w historii polskiego ustawodawstwa.
- Kodeks spółek handlowych – ustawa z dnia 15 września 2000 r. (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) —— zawiera regulacje dotyczące spółek handlowych.
- Kodeks morski – ustawa z dnia 18 września 2001 r. (Dz. U. Nr 138, poz. 1545 ze zm.) —— reguluje stosunki prawne związane z żeglugą morską; zawiera przepisy z zakresu prawa cywilnego morskiego, normy kolizyjne oraz podstawowe przepisy administracji morskiej.
- Wspólnotowy kodeks celny – rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. (Dz. Urz. WE L 302 z 19.10.1992, ze zm.).
prawo proceduralne:
- Kodeks postępowania administracyjnego – ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) —— reguluje postępowanie przed organami administracyjnymi w związku z wydawaniem decyzji administracyjnych oraz zaświadczeń, zaskarżenie decyzji administracyjnych do sądu administracyjnego, jak również rozstrzyganie sporów o właściwość.
- Kodeks postępowania cywilnego – ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) —— reguluje właściwości sądów oraz tryb postępowania przed nimi w sprawach cywilnych.
- Kodeks postępowania karnego – ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) —— reguluje właściwości sądów oraz tryb postępowania przed nimi w sprawach karnych.
- Kodeks karny wykonawczy – ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) —— reguluje zasady i tryb wykonywania kar i środków karnych, aresztu tymczasowego, środków zabezpieczających.
- Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia – ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U. Nr 106, poz. 1148 ze zm.) —— reguluje tryb postępowania przed sądami w sprawach o wykroczenia.