Lista paremii prawniczych

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Prawnicy od czasów rzymskich chętnie posługiwali i posługują się paremiami prawniczymi - krótkimi sentencjami sformułowanymi w języku łacińskim, które określały podstawowe zasady lub rozwiązania prawne. Paremie prawnicze są stosowane także współcześnie w argumentacji prawniczej. Ich zaletą jest międzynarodowość - większość najbardziej popularnych z nich jest zrozumiała przez prawników niezależnie od języka ojczystego, którym sie posługują.

Zobacz też: listę łacińskich zwrotów prawniczych

Indeks: A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S Ś T U W Z Ź Ż

[edytuj] A

Accusare nemo se debet - nikt nie musi oskarżać siebie samego; nie można nikogo przymuszać do zeznawania przeciwko sobie

Actor sequitur forum rei - powód udaje się do sądu pozwanego; zasada określająca właściwość miejscową sądu

Actus hominis, non dignitas iudicetur - sądzone będą czyny ludzkie, nie piastowane godności

Adoptio naturam imitatur - adopcja imituje naturę; poprzez adopcję dziecko powinno nabyć takie same prawa, jak rodzone dziecko adoptujących

Audiatur et altera pars (też jako Audi alteram partem) - wysłuchaj także drugiej strony

[edytuj] B

Bis de eadem re ne sit actio - w tej samej sprawie nie przysługuje ponowne powództwo; powaga rzeczy osądzonej - res iudicata (por. ne bis in idem)

[edytuj] D

Da mihi factum, dabo tibi ius - podaj mi fakty, a podam ci prawo; podstawowe określenie relacji między stroną postępowania sądowego, a sądem

Dura lex, sed lex - twarde prawo, ale prawo

[edytuj] E

Ei incubit probatio qui dicit non qui negat - ciężar dowodowy (onus probandi) spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza

[edytuj] I

Ignorantia iuris nocet - nieznajomość prawa szkodzi;

Ignorantia legis non excusat - nieznajomość prawa/ustawy nie jest wytłumaczeniem

Impossibilium nulla obligatio est - nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych

In dubio pro reo - wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść oskarżonego; zasada powiązana z domniemaniem niewinności

Iura novit curia - sąd zna prawo

Ius est ars boni et aequi - prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszne

Iustita est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi - sprawiedliwość jest stałą i niezmienną wolą przyznania każdemu należnego mu prawa

[edytuj] L

Lex posterior derogat legi priori - ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą

Lex retro non agit - prawo nie działa wstecz

Lex severior retro non agit - prawo surowsze nie działa wstecz

Lex specialis derogat legi generali - ustawa szczegółowa uchyla ustawę ogólną

Lex superior derogat legi inferiori - ustawa wyższa rangą uchyla ustawę o niższej randze

[edytuj] M

Mater semper certa est, pater est, quem nuptiae demonstrant - matka zawsze jest znana, ojcem jest ten, na kogo wskazuje związek małżeński; zasada domniemania ojcostwa męża matki

[edytuj] N

Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur - dziecko poczęte, ale jeszcze nie narodzone (nasciturus) uważa się za już narodzone, wtedy gdy chodzi o jego dobro

Ne bis in idem - nie dwa razy za to samo; zakaz powtórnego karania za ten sam czyn (por. bis de eadem re ne sit actio)

Nemo iudex in causa sua - nikt nie może być sędzią we własnej sprawie

Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet - nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw aniżeli sam posiada.

Nulla voluntas errantis est - kto jest w błędzie, nie wyraża swojej woli

Nullum crimen sine lege - nie ma przestępstwa bez ustawy, nie można karać za czyn, który nie był zabroniony w momencie jego popełniania

Nulla poena sine lege - nie ma kary bez ustawy, nie można stosować kary, która nie była przewidziana przez prawo w momencie popełniania przestępstwa

[edytuj] P

Pacta sunt servanda - umów należy dotrzymywać

Prius quam exaudias, ne iudices - nie sądź, zanim wysłuchasz

[edytuj] Q

Qui tacet consentire videtur - kto milczy, okazuje zgodę; zasada domniemania zgody w sytuacjach, w których można od kogoś oczekiwać zajęcia stanowiska