Marek Gierlach
Z Wikipedii
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się odnośnie jakich informacji pojawiły się wątpliwości.
Wstawiając szablon dodaj informację o tej stronie na Wikipedia:Strony wymagające weryfikacji.
Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać odnośniki do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.
Zajrzyj na stronę dyskusji i pomóż go poprawić.
Marek Gierlach - ur. 1955 w Warszawie, syn archeologów - Bogusława i Olgi Gierlach, archeolog i historyk sztuki, długoletni inspektor ds. ochrony zabytków archeologicznych najpierw w wojewódzkim oddziale Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Ciechanowie, a od 1999 r. w delegaturze w Ciechanowie Mazowieckiego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. W latach 1995-2006 osoba odpowiedzialna za realizację wykopaliskowych badań ratowniczych na trasach inwestycji liniowych (gazociągów i autostrad). Dzięki zdolnościom organizacyjnym zapewnił fundusze na przeprowadzenie badań, włącznie z wyprzedzającymi poszukiwaniami, jak też i opracowaniami naukowymi publikacjami. Równocześnie przyczynił się zasadniczo do pojawienia się zjawiska komercjalizacji polskiej archeologii.
Ogromny wpływ na polską archeologię uzyskał w 1995 r. przyjmując stanowisko koordynatora ds. archeologicznych w spółce Europolgaz budującej polski odcinek gazociągu jamalskiego, stając się faktycznie osobą decydującą o zasadach udziału polskich instytucji i firm archeologicznych w ratowniczych badaniach archeologicznych wyprzedzających tę inwestycję. Wpływ ten zwiększył się niepomiernie od kiedy M. Gierlach podjął pracę w Agencji Budowy i Eksploatacji Autostrad (ABiE) stając się z ramienia ww. instytucji koordynatorem programu ratowniczych badań archeologicznych na trasie budowy autostrad, odpowiadając faktycznie za sposób wydatkowania funduszy publicznych na ten cel (a zwłaszcza za wyłanianie wykonawców badań archeologicznych). M. Gierlach, współpracując ściśle z Ośrodkiem Ratowniczych Badań Archeologicznych (ORBA), powołanym przez Ministra Kultury i Sztuki, przejął w istocie kontrolę nad programem badań ratowniczych w Polsce, popadając na tym w tle w latach 1997-99 w ostry konflikt z zastępcą Generalnego Konserwatora Zabytków (GKZ) ds. archeologicznych - Głównym Archeologiem Kraju, który reprezentował pogląd o dominacji zasad ochrony, konserwacji i zachowania zabytków archeologicznych (wynikających z ratyfikowanej przez Polskę Europejskiej konwencji o ochronie dziedzictwa archeologicznego) nad ich badaniem wykopaliskowym oraz dążył do objęcia programu "badań autostradowych" pełną kontrolą przez Państwową Służbę Ochrony Zabytków. Konflikt zakończył się w 1999 r. usunięciem Głównego Archeologa Kraju (funkcję tę pełnił dr Zbigniew Kobyliński) i likwidacją tego stanowiska. Konflikt z GKZ nie zakończył się, gdyż M. Gierlach, przy silnym poparciu środowisk archeologicznych zaangażowanych w ratownicze badania archeologiczne na trasie budowy autostrad (w tym Instytut Archeologii i Etnologii PAN), dążył do wyeliminowania jakiegokolwiek wpływu GKZ na sposób realizacji zadań archeologicznych w pasie autostrad i jakiegokolwiek udziału GKZ w kontaktach na styku ABiE, ORBA, wykonawcy badań archeologicznych. Jednym z elementów konfliktu ówczesnego GKZ (Aleksander Broda) z M. Gierlachem było nakazanie Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków w Warszawie wyjaśnienia, czy ww. zezwalał na podjęcie pracy przez pracownika służby cywilnej w ABiE.
W 2002 r. konflikt zakończył się, gdyż Urząd Generalnego Konserwatora Zabytków zlikwidowano, Generalnym Konserwatorem Zabytków został polityk bez żadnych kompetencji w dziedzinie ochrony zabytków (Aleksandra Jakubowska}, a M. Gierlach osiągnął szczyt swojego wpływu na polską archeologię zyskując stanowisko dyrektora Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego (OODA) (w który przekształcił się Ośrodek Ratowniczych Badań Archeologicznych), gdzie jego zastępcą był Rafał Maciszewski, oraz przez pewien czas Tadeusz Morysiński. OODA od początku 2002 r. podjęła działalność nakierowaną na wyeliminowanie wpływu służby ochrony zabytków nie tylko na realizację finansowej strony kontraktów na badania archeologiczne w pasie budowy autostrad, ale i na ustawowo przypisane jej zadanie nadzoru nad realizacją ww. kontraktów w punktu widzenia zasad ochrony zabytków. OODA faktycznie działała na granicy prawa, przypisując sobie kompetencje ustawowo należące do wojewódzkich konserwatorów zabytków, koncentrując się na dystrybucji środków finansowych przeznaczonych na badania ratownicze i skupiając się tworzeniu sieci klientów w szeroko rozumianym środowisku polskich archeologów.
W połowie 2006 r. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) wykryła liczne nieprawidłowości w działalności OODA, co skłoniło Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego do odwołania M. Gierlacha z funkcji Dyrektora OODA.
Najważniejsze publikacje książkowe Marka Gierlacha:
- Dzieje najdawniesze Raciąża i okolic (współautor, 1996)
- Po pałacach i dworach Mazowsza (współautor, 1998)
Linki zewnętrzne:
