Marian Falski
Z Wikipedii
Marian Falski, pseudonim Rafał Praski (ur. 7 grudnia 1881 w miejscowości Nacz koło Nowogródka, zm. 8 października 1974 w Warszawie) - polski pedagog i działacz oświatowy, specjalista w dziedzinie ustroju i organizacji szkolnictwa.
Pochodził z Kresów, z okolic Słucza z drobnoszlacheckiej rodziny. Do szkoły uczęszczał w Mińsku od 1891 r. Studia podjął na Uniwersytecie Warszawskim - w Instytucie Politechnicznym uzyskując stopień inżyniera. W 1905 r. został osadzony w Cytadeli za spiskowanie przeciwko caratowi i wydalony z granic Rosji. W 1907 r. wyjechał do Krakowa, gdzie początkowo pracował jako nauczyciel domowy. Następnie został asystentem prof. Władysława Heinricha na Uniwersytecie Jagiellońskim i pod jego kierunkiem ukończył pracę doktorską na temat psychologii czytania. W 1918 r. mimo propozycji objęcia katedry na Uniwersytecie Jagiellońskim wyjechał do Warszawy. W latach 1919-1939 pracował w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Był przeciwnikiem tzw. reformy jędrzejewiczowskiej krytykując utrudniony dostęp młodzieży biednej do szkolnictwa średniego i wyższego. Był Ekspertem Ligi Narodów ds. reorganizacji oświaty w Chinach w 1931 r. Od 1954 r. objął profesurę w Polskiej Akademii Nauk, a od 1958 r. został kierownikiem Pracowni Ustroju i Organizacji Oświaty PAN. W 1964 r. podpisał wraz z Antonim Słonimskim List 34 przeciwko cenzurze i ograniczeniu dostępu do kultury. Potwierdzone są jego związki z wolnomularstwem.
Znany jest jako autor najpopularniejszego polskiego elementarza XX w. wydanego pod tytułem: Nauka czytania i pisania wielokrotnie wznawianego (pierwsze wyd. 1910). Praca ta była przejawem postępu metodycznego w nauce czytania i pisania. Połączono w niej elementy metody tradycyjnej literowo-głoskowej z elementami metody syntetycznej odkrytej przez Falskiego będącą wynikiem spostrzeżeń że czytający zwraca uwagę na początek i koniec wyrazu, dopiero później zauważa części środkowe oraz wyróżniające się.
Autor prac: Atlas szkolnictwa średniego ogólnokształcącego (1932), Walczmy o szkołę (1936), Dydaktyka nauki czytania i pisania (1936), Aktualne zagadnienia ustrojowo-organizacyjne szkolnictwa polskiego (1957), Reforma nauczania w kl. I-IV (1963).
