Niklas Luhmann

Z Wikipedii

Niklas Luhmann (1927 - 1998) niemiecki socjolog. Poszerzył i rozbudował teorię systemów autopoietycznych opierając ją o pojęcie komunikacji w społeczeństwie. Studia w Harvardzie (pobyt na rocznym stypendium 1960-61, studia m.in. u Talcotta Parsonsa) i Speyer z zakresu prawa, socjologii i zarządzania. W 1968 na krótko zostaje profesorem we Frankfurcie nad Menem. Od 1968 do 1993 roku profesor socjologii w Bielefeld.

Źródła inspiracji dla Niklasa Luhmanna to: 1. Talcott Parsons i funkcjonalizm, skąd zapożyczył zainteresowanie dla warunków trwałości systemów społecznych.

2. Fenomenologia z niej wykorzystał pojęcie sensu.

3. Max Weber inspirował Luhmanna w zakresie refleksji nad różnicowaniem się nowoczesnych społeczeństw

4. Humberto Maturana i Francisco Varela od nich Luhmann zaczerpnął pojecie i podstawy teorii Autopoiesis,1973,(ang.).

5. Claude E. Shannon i Warren Weaver Luhmann zapożyczył od nich sposób rozumienia komunikacji jako przezwyciężenia szumu.

Najważniejsze tezy teorii systemów autopoietycznych

Warunkiem istnienia systemów, w tym systemów społecznych, jest różnica pomiędzy systemem i otoczeniem. Trwanie systemu zależy od wykonywanych przez niego operacji. Serie operacji składają się na proces autopoesis tj. proces samowytwarzania się systemów. Systemy trwają, ale także zmieniają się i znikają w procesie ewolucji.

Procesy autopoesis to procesy komunikacji i analiza życia społecznego musi zaczynać się od refleksji nad ich warunkami możliwości. Komunikacja jest procesem odtwarzania się systemu poprzez produkcję operacji.

Systemy autopoietyczne istnieją w czasie i dążą do przetrwania. Ewolucja to proces, w którym systemy podlegają selekcji ze względu na możliwość przetrwania. Luhmann wskazuje na trzy podstawowe formy zróżnicowania systemów społecznych, jakie pojawiły się w procesie ewolucji:

1. Społeczeństwa segmentarne – system operuje przez wyróżnianie części w oparciu o taką samą zasadę (np. klany kruków i wilków).

2. Społeczeństwa stratyfikacyjne – system operuje przez wyróżnianie części traktowanych jako elementy zhierarchizowane (np. szlachta, duchowieństwo, chłopi).

3. Społeczeństwo funkcjonalnie zróżnicowane – system operuje przez wyróżnicowanie się podsystemów pozostających ze sobą w specyficznych relacjach.

Poszczególne formy zróżnicowania związane są z przemianami technologii komunikacji. Wyłonienie się społeczeństw stratyfikacyjnych związane było z pojawieniem się pisma, a powstanie społeczeństw funkcjonalnie zróżnicowanych z wynalazkiem i upowszechnieniem się druku.

Najważniejsze prace

Soziologische Aufklärung 1-6 (Opladen 1967-1995) Funktion der Religion (Frankfurt/M. 1977) pol. tłum. Funkcja religii (1998) Liebe als Passion. Zur Codierung von Intimitat (Frankfurt/M. 1982) pol. tłum. Semantyka miłości. O kodowaniu intymności (2003) Soziale Systeme. Grundriss einer allgemeinen Theorie (Frankfurt/M. 1984) Die Wirtschaft der Gesellschaft (Frankfurt/M. 1988) Das Recht der Gesellschaft (Frankfurt/M. 1993) Die Realität der Massenmedien (Opladen 1996) Die Gesellschaft der Gesellschaft (Frankfurt/M. 1997)

[edytuj] Linki zewnętrzne

• http://www.luhmann.pl/
• Maturana, Humberto & Varela, Francisco ([1st edition 1973] 1980). Autopoiesis and Cognition: the Realization of the Living. Robert S. Cohen and Marx W. Wartofsky (Eds.), Boston Studies in the Philosophy of Science 42. Dordecht: D. Reidel Publishing Co. ISBN 9027710155 (hardback), ISBN 9027710163 (paper) — podstawowy publikowany odnośnik do autopoiesis