Okręg Kłajpedy
Z Wikipedii
Okręg Kłajpedy (niem. Memelgebiet) - północno-wschodni fragment Prus Wschodnich położony na prawym brzegu Niemna. W średniowieczu część Litwy. Potem państwa krzyżackiego oraz lenno polsko-litewskie. Za czasów pruskich wchodził w skład rejencji gąbińskiej - powiatów: Kłajpeda, Szyłokarczma, Tylża i Ragneta.
Obwód utworzony na mocy art. 99 Traktatu Wersalskiego, w którym Rzesza Niemiecka zrzekła się Kłajpedy na rzecz Wielkich Mocarstw, przekazany pod administrację Ligi Narodów (mandat francuski). Uroczyste przjęcie Kłajpedy przez korpus francuski odbyło się 13 lutego 1920 r.
Memelgebiet liczył 1656 km² i 145 tys. mieszkańców (w zdecydowanej większości Niemców lub zgermanizowanych Litwinów). Z racji, iż Litwini nie posiadali żadnych większych portów morskich zdecydowali się na zajęcie Kłajpedy. 10 stycznia 1923 r. zainspirowali tam rzekome powstanie antyniemieckie, po czym wojska litewskie wkroczyły do miasta i okręgu w celu "pomocy swoim ziomkom". Nie obyło się bez ofiar po obu stronach. Po długich i żmudnych rokowaniach mocarstwa zachodnie zgodziły się 15 lutego 1923 r. odstąpić okręg Litwie, pod licznymi jednakże warunkami (m.in. ochrona i samorząd dla ludności niemieckiej). Dość powszechny jest pogląd, iż zuchwałe zachowanie Litwy w kwestii Kłajpedy, przyjęte z dużym krytycyzmem przez kraje zachodnie przyczyniło się do rychłego uznania granicy polsko-litewskiej przez Radę Ambasadorów (pozostawiającej Wileńszczyznę po stronie polskiej).
Na mocy umowy między Rzeszą Niemiecką a Litwą z dnia 22 marca 1939 roku Okręg Kłajpedy wrócił w granice Niemiec.
Spis treści |
[edytuj] Gospodarka:
Przez port w Kłajpedzie przechodziło od 70 do 80% eksportu z Litwy.
[edytuj] Polityka
W wyborach samorządowych w okręgu na listy litewskie padało zazwyczaj od 5 do 18% głosów. Było to znacznie poniżej liczebności litewskich mieszkańców okręgu, władze litewskie swą radykalną polityką zrażały nawet do siebie i lokalnych Litwinów. Tych ostatnich zbliżało do Niemców szeroko rozpowszechnione wyznanie luterańskie.
[edytuj] Władze
Nadkomisarze:
- 1920-1921: General Dominique Odry
- 1921-1923: Gabriel Petisné
Gubernatorzy:
- 1924-1925: Jonas Polovinskas-Budrys
- 1925-1926: Jonas Zilius
- 1926-1927: Karolis Zalkauskas
- 1927-1932: Anton Merkys
- 1932-1933: Witold Gylys
- 1933-1935: Jonas Navakas
- 1935-1936: Vladas Kukauskas
- 1936-1938: Jurgis Kubilius
- 1938-1939: Viktor Gailius
Prezydenci krajowi:
- 1920-1921: Arthur Altenberg
- 1921-1923: Wilhelm Stepputat
- 1923: Erdmonas Simonaitis
- 1923-1925: Viktoras Gailius
- 1925-1926: Endrius Borchertas
- 1926: Erdmonas Simonaitis
- 1926-1927: Vilius Falkas
- 1927: V. Svelnys
- 1927-1930: Otto Kadgiehn
- 1930: Martinas Reizgys
- 1931-1932: Otto Böttcher
- 1932: Eduardas Simaitis
- 1932-1934: Ottomar Schreiber
- 1934: Martinas Reizgys
- 1934-1935: Jurgis Bruvelaitis
- 1935-1939: August Baldschus
- 1939: Wilhelm Bartuleit
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Galeria zdjęć historycznych Wcielenie Kłajpedy do Rzeszy Niemieckiej w marcu 1939 r.
